Home Up ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΚΟΝΕΣ 1821 &  Μ. ΡΕΥΜΑ

AΓΙΑΣΜΑΤΑ

    Home Up ΕΠΙΒΑΤΕΣ

Στο Μ. Ρεύμα υπάρχουν δύο μεγάλα αγιάσματα, του Προφήτη Ηλία, στην κορυφή του λόφου, και το της παρθενομάρτυρος Κυριακής στην άλλη κορυφή του χωριού, από το όνομα του οποίου και όλη η συνοικία ονομάστηκε συνοικία της Αγίας Κυριακής. Οι Τούρκοι έλεγαν το πρώτο Büyük ayazma και το δεύτερο Küçük Ayazma (μεγάλο και μικρό αγίασμα).

kiriak.jpg (8553 bytes)

Küçük Ayazma

Αλλά αγιάσματα είναι το του Αγίου Ονούφριου ανατολικά του λόφου όπου και βρίσκεται το Αμερικάνικο κολέγιο των θηλέων, το των Βλαχερνών μέσα στον κήπο που άλλοτε ελέγετο Χαβουζλού μπαχτσέ. (κοινοτικό κτήμα κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα) και σήμερα λέγεται “του Χοσχόση”. Υπήρχε και ένα άλλο αγίασμα της Αγίας Μαρίνας απέναντι του Ι. Ναού των Ταξιαρχών το οποίο έκλεισε προ 75 περίπου έτη. Υπάρχουν και δύο παρεκκλήσια, ένα εξοχικό του προφήτη Ηλία, όπου και το ομώνυμο αγίασμα, και άλλο της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται μέσα στον περίβολο της εκκλησίας των Παμμ. Ταξιαρχών.

Το αγίασμα του Προφήτη Ηλία

Το αγίασμα του προφήτη Ηλία βρίσκεται επάνω σε μαγευτική τοποθεσία. Ωραία λόγια έγραψε για το γραφικό αυτό τοπίο ο ημέτερος Σκ. Βυζάντιος. Στις μέρες του, επειδή ο παραλιακός δρόμος ήταν ανώμαλος, το μόνο μέρος περιπάτου, καθώς λέγει, ήταν η κορυφή του προφήτη Ηλία. Και πριν απ΄ αυτόν ο Αλέξανδρος Timon (1844) γράφει “Το κυριότερον αγίασμα του χωριού αυτού είναι το του προφήτου Ηλιού τοποθεσία θελκτική όπου συγκεντρώνονται κατά τας εορτάσιμους ημέρας, αι Ελληνίδες, αι οποίαι,αγωνiζονται αναμεταξύ των ως προς την χάριν και την προσήνεια”.

Το αγίασμα του Προφήτη Ηλία είναι αρχαίο και πιθανότατα βυζαντινό. Μαρτυρίες του δέκατου όγδοου αιώνα παρουσιάζουν αυτό ως εξαρχία πατριαρχική. Ήταν δηλ. αγίασμα προσοδοφόρο του οποίου τα έσοδα ενέμετο ή το πατριαρχείο ή κάποιος οφικιάλιος του πατριαρχείου του οποίο το οφίκιο ήταν συνδεδεμένο με τέτοιου είδους εtσοδήματα.

Profilia.jpg (34732 bytes)Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία συγκέντρωνε μέχρι προ 50 ακόμη ετών μεγάλα πλήθη προσκυνητών. Προσέρχονταν όχι μόνο από την Πόλη και από τα γύρω προάστια, αλλά και από χωριά μακρινά, όπως ο Μπουγιούκ Τσεκμετζές, η Τσατάλτζα, το Μπακάλκιογι και άλλα. Τους πανηγυρισμούς αυτούς είχε ζήσει και ο μακαρίτης διάκο-Μάρκος. καθώς διηγούνταν ο ίδιος. Οι εισπράξεις της πυνηγύρεως από το 1793 μέχρι το 1800 κυμαίνονταν μεταξύ 500 και χιλίων γροσίων ετησίως. Το1794 έφθασαν τα 716 γρ. και 72 άσπρα.

Τα έξοδα του πανηγυριού αυτού υπερέβαιναν κατά πολύ των εξόδων των άλλων. Ενώ π.χ. για την αγορά άρτων κατά την πανήγυρη της Αγίας Κυριακής το 1800 δαπανήθηκε 1 γρ. , κατά την εορτή των Ταξιαρχών Ι5 γρ. και 60 άσπρα, κατά την πανήγυρη του Προφήτη Ηλία γρ. 61 και 114 άσπρα.

Το πανηγύρι αυτό της 20ης Ιουλίου προσλάμβανε χαρακτήρα πομπώδη και θορυβώδη και κατά δεύτερο λόγο θρησκευτικό. Διαρκούσε αρκετές μέρες πριν και μετά την εορτή. Αδιάκοπη σειρά βωδαμαξών διέσχιζαν τους ανώμαλους δρόμους μέχρι της παραμονής. Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε εν μέρει μέχρι το θέρος του 1922.

Δεν έλειπαν και τα προβλήματα με τις αρχές και άλλους φορείς. Ιδιαιτέρως o Γενίτσαροι ήταν σκληροί και επιζήμιοι στο χωριό μας. Χάριν λοιπόν της ησυχίας, oι κάτοικοι άρχοντες του προαστίου αναγκάζονταν πολλές φορές να δίνουν στους αρχηγούς τους ή και στους ίδιους, διάφορες χρηματικές δωρεές (μπαχσίσια). Είναι γεμάτοι oι κώδικες του Μ. Ρ. με τέτοια σημειώματα. Το παρακάτω κείμενο γραμμένο από τον μακαρίτη Σκ. Βυζάντιο εφαρμόζεται και για το Μ. Ρεύμα. “Οι Γενίτσαροι έχουν πολλές ωφέλειες στην Κωνσταντινούπολη, όπου φορολογούν αδιακρίτως και με διάφορες προφάσεις τους ραγιάδες οι οποίοι για τον λόγο αυτό φροντίζουν να έχουν ο καθένας τους και από ένα προστάτη Γενίτσαρο και φυσικά διαλέγουν τον πιο ισχυρό”. Ας επανέλθουμε όμως πάλι στον Προφήτη Ηλία...

Τόση ήταν η κοσμοπλημμύρα κατά το πανηγύρι του Πρ. Ηλία, ώστε εν καιρώ επιδημίας, όπως λ.χ. κατά την τρομερή πανώλη του 1812 απαγορεύθηκε από το Πατριαρχείο η τέλεσή του.

Το αγίασμα του ΙΙροφ. Ηλία στα πατριαρχικά γράμματα, ονομάζεται απλά Αγίασμα. Η διανομή πρόσφορων από την εκκλησία και η κατά το 1800 αναγραφόμενη πληροφορία περί σύναξης χρημάτων, από σύναξη δίσκων ελαίου, βοηθείας και χρέους από πώληση κεριών στο αγίασμα και στην εκκλησία, μας πείθει ότι υπήρχε ανέκαθεν και ναός. Εν πάση περιπτώσει ήταν αδύνατο να μη υπάρχει ναός η ναΐσκος στο μέρος που προσελκούσε από τόσα μέρη πολλούς προσκυνητές προ πάντων κατά την πανήγυρη. Η ονομασία πάντως που επικρατούσε ήταν “Αγίασμα του Προφήτη Ηλία” ή απλά “ο Προφ.Ηλίας”. Κατά το 1862 αναφέρεται μόνον ως αγίασμα.
 

ΓΙΟΡΤΗ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΣΤΟ ΜΕΓΑ ΡΕΥΜΑ - 2010


Δεν μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι επί βυζαντινών δεν υπήρχε παρεκκλήσι πάνω εκεί. Σε παρόμοιες κορυφές, όπως και σήμερα, συνήθως ιδρύονταν ναΐσκοι στο όνομα του προφήτη Ηλία ή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Μετά την μεγάλη χολέρα του 1865, οπότε μεταφέρθηκε το κοινοτικό νεκροταφείο στους αγρούς γύρω από το αγίασμα, κτίσθηκε τον
Ιούνιο του 1871 από τον αρχιτέκτονα Πασχάλη το σημερινό παρεκκλήσι, και όπου τοποθετείται, κατά την ημέρα της πανήγυρης, παλαιά εικόνα του προφήτη η οποία φυλάσσεται καθ' όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα στον κεντρικό ναό των Ταξιαρχών. Μέχρι το 1922 η εικόνα με πανηγυρική πομπή, την οποία ακολουθούσε αρκετό πλήθος χωριανών, μεταφέρονταν από τον ναό των Ταξιαρχών στο παρεκκλήσι του βουνού με εξαπτέρυγα τα οποία ακολουθούσαν αρχιερείς, ιερείς και διάκονοι.

Και κατά τις τελευταίες δεκαετίες το αγίασμα και το παρεκκλήσι του προφ. Ηλία αποτελούσε ένα αρκετά καλό πόρο για την κοινότητα. Η πανήγυρης απέφερε αρκετά χρήματα, το δε παρεκκλήσι με τα σαββατιανά μνημόσυνα αύξανε κατά πολύ τα έσοδα της κοινότητας.

Το αγίασμα της Αγίας Κυριακής

Άλλο αγίασμα του χωριού είναι, το αγίασμα της Αγίας Κυριακής. Προσκυνητές το επισκέπτονταν μόνο κάθε Δευτέρα. Ο Γερμανός ιερέας Γερλάχιος όταν επισκέφθηκε το χωριό γύρω στα μέσα του δέκατου έκτου αιώνα, δεν αναφέρει κάτι για το αγίασμα αυτό , ούτε για αυτό του προφ. Ηλία. Το πρώτο δεν φαίνεται να το επισκέφθηκε αφού βρίσκεται μακριά από το αγίασμα του προφ. Ηλία αλλά και γιατί είναι χωμένο μέσα σε βράχο.

camliba1.jpg (71161 bytes)

H συνοικία της Αγίας Κυριακής

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Αγία Κυριακή είναι αρχαίο αγίασμα. Η πανήγυρης του δεν προσέλαβε κατά τους χρόνους που αναφέρουν οι κοιν. κώδικες λαμπρότητα, όπως του Προφήτη Ηλία, γι΄ αυτό οι Τούρκοι το έλεγαν και συνεχίζουν να το λένε μικρό αγίασμα (Kucuk Ayazma). Αρχαίο το αγίασμα και αρχαία η ονομασία της γύρω από αυτό συνοικίας “Αγία Κυριακή” που αναγράφεται και σε παλαιά τουρκικά κρατικά βιβλία.

Το αγίασμα του Αγίου Ονούφριου

Ο Γερμανός ιερέας αναφέρει, εικόνα του Αγίου Ονούφριου που υπήρχε μέσα στήν εκκλησία των Ταξιαρχών. Η εικόνα αυτή έχει σχέση με το αγίασμα του Αγίου Ονούφριου που είναι κτισμένο επάνω στον λόφο ο οποίος οδηγεί προς το Νεκροταφείο και προς τα οπίσθια του Αμερ. Παρθεναγωγείου. Πέτρινο, σκεπασμένο με είδος θόλου, οικοδομή αρχαία που μνημονεύεται στους κοινοτικούς κώδικες. Προ πολλών δεκάδων ετών γιορτάζονταν η μνήμη του Αγίου Ονούφριου (1η Ιουνίου) οπωσδήποτε πανηγυρικά. Διανέμονταν και άρτοι στα σπίτια.

Το αγίασμα της Αγίας Μαρίνας

Το αγίασμα της Αγίας Μαρίνας υπόγειο κλειστό σήμερα, καταχωρίζεται στους κώδικες το 1794από προεστώτα κυρ Θεόφιλον διά την κανδήλαν, Αγίας Μαρίνης δύο χρόνους γρ. 12”. Το ίδιο αναφέρεται και για το έτος 1802. Κατά το 1809 αναγράφεται   “δια δύο φυλλάδες της Αγίας Μαρίνης από το Πατριαρχείον γρ.1”. Από την τελευταία πληροφορία συμπεραίνουμε ότι τότε το αγίασμα εκείνο είχε κάποια προς τα επάνω περιοχή -χώρο ανοικτό που κατέλαβαν έπειτα τα σπίτια-όπου κατά την ημέρα της πανήγυρης ψάλλονταν η ακολουθία της Αγίας.

Το αγίασμα της Παναγίας της Βλαχερνιώτισσας

Στο Χαβουζλού μπαχτσέ (του Χοσχόση) υπήρχε δεξαμενή νερού. Εκεί υπήρχε μία εικώνα της Παναγίας της Βλαχερνιώτισσας. Προ πολλών ετών υπήρχε κρεμασμένο κοντά στην εικόνα και ένα κουτί όπου οι προσκυνητές έριχναν χρήματα. “ "Από συνάξεις κουτιού της εις τον Χαβουζλού μπαχτσέ εικόνας γρ. 6 και 90" μας πληροφορούν οι κώδικες του Μεγάλου Ρεύματος. Ελάχιστοι προσκυνητές επισκέπτονταν το αγίασμα στις 2 Ιουλίου έκαστου έτους οπότε και πανηγύριζε....

Το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής

Βρίσκεται μέσα στον αυλόγυρο της εκκλησίας των Ταξιαρχών. Η σημερινή του μορφή είναι αυτή του 1799. Άλλωστε  και η χρονολογία αυτή διαβάζεται πάνω στο βόρειο τοίχο προς την γωνία του μικρού ιερού βήματος. Αφιερώθηκε στην οσία Παρασκευή την εξ Επιβατών Το λείψανο της επιβατιανής Αγίας Παρασκευής βρίσκεται, σ΄ ένα ναό του Ιασίου. Τύγχανε και τυγχάνει πάντοτε μεγάλης τιμής και ευλάβειας από μέρους των Ρουμάνων. Η ευλάβεια αυτή ήταν πολύ μεγαλύτερη κατά τον δέκατο έβδομο και δέκατο όγδοο αιώνα. Paraskev.jpg (13758 bytes)

Η εκκλησία και γενικότερα η χώρα του Μ. Ρεύματος είχε δεσμούς με τους ηγεμόνες Μολδαβίας και Βλαχίας είτε άμεσους είτε έμμεσους μέσω των καπικεχαγιάδων που είχαν αυτοί παρά την Υψηλή Πύλη. Δεκατρία (13) αυθεντικά χρυσόβουλα καταγράφονται στο τέλος του μεγάλου κώδικα της Κοινότητας με τα οποία οι ηγεμόνες (βοεβόδες) των δύο εκείνων χωρών παρείχαν από τις εισπράξεις τους από τα τελωνεία ορισμένων πόλεων, ετήσια χρηματική βοήθεια είτε στην εκκλησία (τα 10), είτε στα εκπαιδευτήρια (τα 3).της χώρας. Το αρχαιότερο χρυσόβουλο είναι του1721 απολυθέν από του Ρουμάνου αυθέντου της Βλαχίας Μιχαήλ Ρακοβίτζα. Οι καπικεχαγιάδες τους έμεναν στο Μ. Ρεύμα και είχαν εντολή να δίνουν στην εκκλησία του χωριού 200 γρόσια τον χρόνο. Δια των χρυσόβουλων φαίνεται ότι είχαν σχέση με το χωριό αυτό του Βοσπόρου ο ηγεμών της Μπογδανίας (Μολδαβίας) Γρηγόριος Γκίκας (1730), καθώς και οι ομογενείς βοεβόδες Κων. Μουρούζης (1781), Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1783) Μιχαήλ Σούτσος (1794), Αλέξανδρος Μουρούζης (1794), Αλέξανδρος Υψηλάντης (1777) και Αλέξανδρος Καλλιμάχης (1799). Οι άνδρες αυτοί οι οποίοι είχαν δεσμούς με το Μ. Ρεύμα και έδιναν χρήματα για την εκκλησία του χωριού ενδιαφέρονταν για την Αγία Παρασκευή της οποίας το λείψανο εναπετέθη στην Μολδαβία και της οποίας ανεδείχθησαν ηγεμόνες. Το πανηγύρι ετελείτο, την 14η Οκτωβρίου. Πότε μετατέθηκε στις 26 Ιουλίου είναι άγνωστο. Πάντως όμως η μεταβολή αυτή συμπίπτει με την εποχή κατά την οποία έπαυσαν και οι δεσμοί των ηγεμόνων των παραδουνάβιων χωρών με την χώρα των Ασωμάτων (Μ.Ρεύμα). Η πιθανότερη χρονολογία για το γεγονός θεωρείται εκείνη που αρχίζει από το 1821, χρονολογία έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα του Γένους.

 Το αγίασμα της Αγίας Φωτεινής
 

Ήταν κάπου στο δρόμο Dubaraci sokak σε κάποιο υπόγειο. Αναφέρεται στο ημερολόγιο που είχε κυκλοφορήσει το ίδρυμα Εθνικά Φιλανθρωπικά Καταστήματα το 1906. Σκεπάστηκε με χώμα γύρω στα 1924 με απόφαση του Δήμου, λειτούργησε όμως ξανά αργότερα. Πολύ το θυμούνται μέχρι και "τα Σεπτεμβριανά" του 1955. Πανηγύριζε την Κυριακή της  Σαμαρείτιδος.  

 




Το αγίασμα του
Αγί
ου Νικολάου

Ήταν κάπου στο δρόμο που οδηγούσε προς τον Ι. Ν. της Αναλήψεως του Κυρίου στα ορεινά του Kuruçeşme και μέσα στον κήπο του Παρθεναγωγείου Robert College. Το φρόντιζε για πολλές δεκαετίες μια γερόντισσα Τουρκάλα που διέμενε εκεί κοντά και έδινε το χαρακτηριστικό εκείνο μεγάλο κλειδί της πόρτας του αγιάσματος σε όσους περαστικούς θα ήθελαν να δροσιστούν και να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα του Αγίου από τα ΜΥΡΑ. Όπως πολλά άλλα Χριστιανικά τεμένη έτσι και αυτό δέχθηκε τη χαριστική βολή πριν μερικά χρόνια , από τα ίδια ύπουλα χέρια. Διακρίνεται η είσοδος του σκεπασμένη από πυκνή βλάστηση η οποία όμως δεν ήταν αρκετή να το κρύψει... 

 

 

Home ] ΕΠΙΒΑΤΕΣ ]
Last modified: ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 22,  2021