| |
- ΑΞΙΖΕΙ
ΝΑ ΤΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ
Μια κηδεία και μια απάτη
-
Όλα
ήσαν πομπώδη. Όλα προμελετημένα. Όλα καλοσχεδιασμένα.
Ήτο μια καλή -μια χρυσή- ευκαιρία. Το κράτος του μισού
τετραγωνικού χιλιομέτρου ανεδείχθη, όπως το
ονειρεύονταν, σε υπερκράτος, σε υπερδύναμι. Διακόσιοι
αρχηγοί κρατών. Αρχηγοί θρησκειών και δογμάτων.
Πατριάρχαι και Αρχιεπίσκοποι. Αναρίθμητες σκούφιες
καρδιναλίων. Τέσσερα εκατομμύρια πιστών. Άλλοι κλαίνε,
άλλοι χειροκροτούν. Απέθανεν ο vicarius Christi,
ο αντιπρόσωπος του Χριστού επί της γης. Ο διάδοχος του
Πέτρου, ο αλάθητος. Και ενώ όλα έβαιναν καλώς ήλθε και
το καλώς προγραμματισμένο-αναπάντεχο. Αναπάντεχο για
τους αφελείς. Γιατί όσοι γνωρίζουν τους παπικούς το
περίμεναν. Μόνο που δεν εγνώριζαν σε ποιό βαθμό και πως.
-
Στο τέλος
της κηδείας να και οι ουνίτες. Ντυμένοι με λαμπρά
άμφια όμοια με τα των Ορθοδόξων. Ακούσθηκαν και ύμνοι.
Μετά πνευμάτων δικαίων τετελειωμένων, Χριστός ανέστη.
Ελληνιστί και στους γνωστούς μας ήχους. Και οι ημέτεροι
εχάρησαν. Ακούσθηκαν ύμνοι στην ελληνική γλώσσα.
Εθνική ικανοποίησις από τους γραικύλους. Αγνοούν
οι τάλαινες τι είπε ο λόρδος Βύρων απευθυνόμενος προς
την Ελλάδα: Φοβού την τουρκική βία και τον
λατινικό δόλο.
-
Και μια
περίτρανη απόδειξις του δόλου η ουνία, ο δούρειος ίππος
προς άλωσιν της Ορθοδοξίας. Μια απάτη από εκείνες που
μόνον οι παπικοί γνωρίζουν πολύ καλά να εξυφαίνουν.
-
Σημειωθήτω
δε ότι ο αποθανών πάπας, ων Πολωνός, ήτο και
μισορθόδοξος εξάκουστος. Όλοι οι Πολωνοί μισούν τους
Ορθοδόξους γιατί τους συνδέουν με τους Ρώσσους, που
είναι οι προαιώνιοι εχθροί τους. Ήτο δε και υποστηρικτής
της ουνίας φανερός. Μέχρι που ήθελε να διορίση ουνίτη
πατριάρχη στην Ουκρανία.
-
Η καθ' ημάς
αγία Ανατολή έχει υποστεί τα πάνδεινα απ' αυτή την
δαινομική εφεύρεσι της παπωσύνης.
-
Είπαν· "Μείνετε
στις παραδόσεις σας, λειτουργήστε όπως λειτουργούσατε.
Φοράτε άμφια και ράσα, όπως τα φορούσατε. Ας έχετε και
γένεια. Ας νυφεύωνται και οι παπάδες σας. Όλα δεκτά.
Μόνον δογματικώς θα ενωθήτε με μας. Θα πιστεύετε ό,τι
και μεις. Θα έχετε για κεφαλή σας τον Πάπα. Μόνον αυτά
τα ολίγα".
-
Η
πρόσκλησι παρέσυρε πολλούς. Αφού δεν θα αλλάξουμε
τίποτε από τα έθιμά μας γιατί να μη ενωθούμε με τον
πανίσχυρο πάπα;
-
Και έτσι
ομάδες ολόκληρες ορθοδόξων από Ουκρανία, Πολωνία,
Ρουμανία, Τσεχία, Σλοβακία, Συρία, Παλαιστίνη, Σικελία,
κάτω Ιταλία, ακόμη και από την Κωνσταντινούπολι
προσκύνησαν την παντούφλα του πάπα.
-
Τα ίδια
έπαθαν και οι Κόπτες της Αιγύπτου, οι Χαμπέσοι της
Αιθιοπίας, οι Ιακωβίται της Συρίας, οι Μαρωνίτες του
Λιβάνου, οι Ασσύριοι της Μεσοποταμίας, οι Χριστιανοί
του Μαλαμπάρ στις Ινδίες.
-
Και όλοι
αυτοί οι τέως ορθόδοξοι έγιναν ορθοδοξομάχοι
χειρότεροι από τους χριστιανομάχους γενίτσαρους.
-
Ο
μητροπολίτης Πηλουσίου Ειρηναίος βρήκε τραγικό
θάνατο μαζί με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Πέτρο.
Είμεθα συμφοιτηταί. Τον συνήντησα κάποτε στην Αθήνα και
μου είπε· "Όταν ήμουν μητροπολίτης Καρθαγένης
συνήντησα τον καρδινάλιο της περιοχής. Και μου είπε,
Πολωνός και αυτός, το εξής πρωτάκουστο· εμείς προτιμούμε
οι ειδωλολάτρες ιθαγενείς να γίνονται μουσουλμάνοι παρά
ορθόδοξοι!".
-
Και κατά
την κακή εκείνη παράστασι των ουνιτών κληρικών θα πρέπει
ο Πατριάρχης μας, ο Αθηνών και ο Τιράνων να θυμήθηκαν
αυτό που συνεχώς επανελάμβανε ο πατρο-Κοσμάς ο Αιτωλός·
Τον πάπα να καταράσθε!
-
Τελειώνω με
μιαν μικρή ιστορία·
-
Πριν από
χρόνια ζούσε στο Καρπενήσι κάποιος Θανάσης Γεμενής.
Ήταν ταραξίας και μεγάλη κουτάλα. Οι Καρπενησιώτες είχαν
και παροιμία· Πυρ, γυνή και Θανάση Γεμενή.
-
Πέθανε και
πήγαν να τον θάψουν. Έπρεπε όμως να περάσουν ένα ρέμμα.
Εκεί σκόνταψε ένας από τους βαστάζοντας, τούμπαρε το
φέρετρο και ο πεθαμένος κύλισε στα λασπόνερα. Στρέφεται
ο προπορευόμενος παπάς, βλέπει τι συνέβη και λέγει
θυμοσόφως· "είχες δεν είχες Θανάση και πεθαμένος την
έκανες την διαολιά σου".
-
Είχε δεν
είχε ο πάπας και πεθαμένος έκανε την ζαβολιά του.
-
Πολίτικα
Α'. Η Εθνική μας εορτή στην Πόλι
-
Η ανακοίνωσις του Γενικού μας
Προξενείου στην Πόλι στις εφημερίδες Απογευματινή και Ηχώ,
ήτο σαφής. Καλούνται οι ομογενείς και οι παρεπιδημούντες
Έλληνες υπήκοοι, όσοι βρίσκονται στην Πόλι, να
παρευρεθούν στις εκδηλώσεις που θα γίνουν στο Προξενείο για
την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Όλα θα γίνουν στο
παλαιό κτίριο. Και τούτο γιατί το νέο Προξενείο στην οδό
Ιστικλάλ στερείται παρεκκλησίου. Δεν διαθέτει ωσαύτως την
θαυμάσια αίθουσα δεξιώσεων που διαθέτει το παλαιό κτίριο.
-
Και για την ιστορία· το κτίριο
του παλαιού Προξενείου ήταν μετόχιον του Παναγίου Τάφου.
Εδωρήθη στο Ελληνικό κράτος για να στεγασθή η πρεσβεία του
στην πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όταν η
πρωτεύουσα της τουρκικής δημοκρατίας μετεφέρθη εις Άγκυραν,
η εν Κωνσταντινουπόλει Πρεσβεία υπεβιβάσθη εις Γενικόν
Προξενείον. Στον δεύτερο, λοιπόν, όροφο υπάρχει ευπρεπές
παρεκκλήσιον του οσίου πατρός ημών Σάββα
του ηγιασμένου.
-
Η Θεία Λειτουργία άρχισε στις
δέκα. Λειτουργός ο καλλίφωνος π. Ιωάννης, εφημέριος
Σισλή. Διηκόνησεν ο διάκονος Λεωνίδας. Ψαλται ο Άρχων
Πρωτοψάλτης κ. Λεωνίδας Αστέρης και ο κ. Αντώνιος
Παριζιάνος Άρχων Λαμπαδάριος. Παρόν το προσωπικό του
Προξενείου. Επί κεφαλής ο κ. Αλεξανδρής, ο Γενικός
Πρόξενος. Αρκετοί οι ομογενείς, ελάχιστοι οι εξ Ελλάδος.
Σημείωσαι ότι αυτές τις ημέρες είχεν η Κωνσταντινούπολις
«βουλιάξει» κυριολεκτικώς από Έλληνες. Εκατοντάδες τα
λεωφορεία και τα ιδιωτικής χρήσεως. Γεμάτα ασφυκτικώς τα
ξενοδοχεία. Αφού όμως υπάρχει η κλειστή Αγορά θα ασχοληθούμε
με την εθνική εορτή; Αφού έφυγαν απ' την Ελλάδα για να μη
είναι στην Εθνική εορτή.
-
Τελος, μετά την Θεία Λειτουργία
κατερχόμεθα εν σώματι στο ισόγειο. Γιατί εκεί; Για τρισάγιο
εις μνήμην των υπέρ της πατρίδος πεσόντων ομογενών. Άκουσαν
την φωνή της πατρίδος και έσπευσαν της «κείνης ρήμασι
πειθόμενοι», να πολεμήσουν κατά του Άξονος.
-
Μια μεγάλη μαρμάρινη επιγραφή
έναντι τω εισερχομένω γράφει:
-
«Εις αιωνίαν μνήμην των
υπέρ πατρίδος πεσόντων κατά τον Β Παγκόσμιον Πόλεμον από της
ιστορικής 28ης Οκτωβρίου 1940 μελών της εν Κωνσταντινουπόλει
Ελληνικής παροικίας και των εν Τουρκία Ελληνικών αποστολών».
-
Μακρύς ο κατάλογος. Εκατόν
είκοσι πέντε περίπου τα ονόματα, αν μέτρησα καλώς. Και στο
τέλος:
-
«Παντες πρόσθεν θνητοί,
νυν δε αθάνατοι».
-
Και μετά το τρισάγιο ακολουθεί
ένα λεπτό σιγής. Σιγής και προσευχής. Και εθνικής
υπερηφανίας.
-
Ανερχόμεθα στον πρώτον όροφο.
Στην ανακαινισμένη αίθουσα δεξιώσεων. Εδώ γίνεται η
δοξολογία παρουσία και του εκπροσώπου της Α.Θ.Π. του
Οικουμενικού Πατριάρχου Αρχιμανδρίτου κυρίου
Βαρθολομαίου.
-
Κατ' αρχάς ψάλλεται το
απολυτίκιον της Αγίας Σκέπης. Έπειτα το κοντάκιον «Τη
υπερμάχω», ο εθνικός της Ρωμηοσύνης ύμνος.
Ακολουθούν στίχοι της δοξολογίας, δεήσεις και ευχαί, οίαι
συνηθίζονται εν Ελλάδι. Ομιλεί ο Γενικός Πρόξενος. Μάλλον
αντί ομιλίας προκρίνει να μας μυήσει εις τα όσα ο
Πρωθυπουργός της Ελλάδος είπε στο διάγγελμά του. Για εθνική
ενότητα, Ευρωπαϊκή Ένωσι και όλα τα συνήθη τα εξερχόμενα εκ
πολιτικών χειλέων.
Την ώρα εκείνη, ο λογισμός μου έφυγε. Πεταξε εξήντα τέσσερα
χρόνια πίσω. Στο πρωϊνό εκείνο της 28ης Οκτωβρίου του '40.
Οι σειρήνες στριγγές ξύπνησαν το παιδάκι των τεσσάρων ετών.
Ακόμη ηχούν στ' αυτιά μου κάθε τέτοια ημέρα. Τρέμοντας και
τρέχοντας χώθηκα στην αγκαλιά της μάνας μου. Τι είναι
μανούλα, τι συμβαίνει; Έχουμε πόλεμο παιδάκι μου. Και μετά
από λίγο έρχεται και ο στρατιώτης πατέρας μου. Με δίκωχο και
γκέτες. Ήλθε για λίγα λεπτά να μας αποχαιρετίση. Έφευγε για
το μέτωπο. Θα μας ξανάβλεπε άραγε; Έφευγε όμως χαρούμενος.
Αντίο, θα σας γράφω. Έχω ακόμη κάποια φυλαγμένα,
κιτρινισμένα πια, επιστολικά δελτάρια από το μέτωπο. Γυναίκα
νικάμε! Προχωράμε! Πρεμετή, Αργυρόκαστρο, Κορυτσά. Θα τους
ρίξουμε στην θάλασσα. Και σκυμμένοι στο ψευτοραδιόφωνο της
εποχής ακούσαμε το πρώτο ανακοινωθέν του Γενικού Επιτελείου.
«Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους». Τι
πάνε να πούνε αυτά μαμά, ρώτησα. Και η σχεδόν αγράμματη μάνα
μου ερμήνευσε. Βαστάμε, παιδί μου.... -Ήλθεν η ώρα του
Εθνικού μας ύμνου. Όλοι μαζί. Παπάς, διάκος, ψάλτες,
ομογενείς Ρωμηοί και Έλληνες υπήκοοι. Καποιων τα μάτια
βούρκωσαν, κάποια μαντήλια βγήκαν. Καποιες καρδιές χτύπησαν
εντονώτερα. Χαίρε, ω, χαίρε λευτεριά....
-
Ακολούθησε δεξίωσις. Κεράσματα,
ποτά, γλυκά. Τελειώσαμε, χαιρετίσαμε. Παίρνουμε το στενό που
περνά απ' το Ζωγράφειο Λυκειο. Βγαίνουμε στην Μεγάλη Οδό του
Περαν. Καπου εκεί κοντά είναι το Inci. Καιρός λοιπόν
για ένα προφιτερόλ. Να πάνε τα φαρμάκια κάτω. Να σβήσουν οι
αναμνήσεις. Του χρόνου πάλι...
Β΄. Άγιος Γεώργιος Κρημνού
-
Τρία μετόχια έχει ο Πανάγιος
Ταφος στην Πόλι. Ένα στο Φανάρι,
πλησίον του Πατριαρχείου, ένα στο Νιχώρι του Βοσπόρου
και ένα τρίτο στην Χαλκη, στα Πριγκιπόννησα. Συντρια
τιμώνται επ' ονόματι του Αγίου Γεωργίου του τροπαιοφόρου.
Ήσαν ουσιαστικώς ρημαδιό. Κλειστά, ερειπιώδη, ετοιμόρροπα.
Ήδη έχουν γίνει mazbut (οι ειδότες καταλαβαίνουν). Οσάκις
απεπειράθην να τα επισκεφθώ τα βρήκα κλειστά. Και όμως
υπήρχεν επίτροπος του Παναγίου Ταφου. Αλλ' ήταν σαν να μην
υπήρχε. Τωρα τελευταίως γνώρισα τον νέο επίτροπο, τον π.
Νεκτάριο. Με προσεκάλεσε να τον επισκεφθώ στην έδρα του.
Στην Χαλκη. Υπεσχέθην μεν, αλλά πολλάκις ηθέτησα την
υπόσχεσιν. Δεν έπαιρνε άλλο. Με μια καλή παρέα το Σαββατο
στις 30 του παριππεύσαντος μηνός Οκτωβρίου φθάνουμε στην
Χαλκη. Ξενικάμε απ' το χωριό πεζή. Ο Άγιος Γεώργιος είναι
χτισμένος επάνω σ' ένα βράχο, ψηλά απ' την θάλασσα. Είναι
μια τοποθεσία μοναδική. Κατω η θάλασσα (σκουπιδότοπος όμως),
πάνω το δάσος. Θεα μαγευτική προς την Πρίγκηπο. Η αλήθεια
είναι ότι πήγαινα με βαρειά καρδιά. Επειδή είχα δώσει
υπόσχεσι. Είχα στο νου μου τα ερείπια, τους ποντίκαρους, τα
αγριόβατα που είχα συναντήσει παλαιότερα.
-
Ο δρόμος προς το μοναστήρι έχει
κλεισθεί ερμητικώς. Με κτίρια στρατιωτικά. Με αδιαφορία για
το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Το δίκαιον του ισχυροτέρου. Όλη η
βόρεια πλευρά των αγρών της Μονής κατεπατήθη. Το αυτό συνέβη
και στην αντίθετη πλευρά. Το κοιμητήριο της Μονής και το
κτήμα Σοφιανού έγιναν επαύλεις για τους στρατιωτικούς.
Δαπάνες τεράστιες για το τίποτε. Αλλ' έστι δίκης οφθαλμός. Η
κακή κατασκευή και ο σεισμός τις αχρήστευσαν. Και μένουν
σκέλεθρα ημιτελή και καταρρέοντα. Όπως μας είπε αργότερα ο
επίτροπος, η μονή έγινε σάντουϊτς. Ψωμί απ' εδώ, ψωμί
απ'εκεί και εμείς στην μέση, το τυρί!
-
Εισερχόμεθα στο μοναστήρι. Η
μία έκπληξις ακολουθεί την άλλη. Η Εκκλησία έχει πλήρως
ανακαινισθή. Εξωτερικώς και εσωτερικώς. Πεντακάθαρη, λάμπει
όλη. Μας ξεναγεί ο π. Νεκτάριος. Μας ομιλεί για την
ιστορία της Μονής, για Πατριάρχες που πέρασαν από εκεί, για
τον Ιεροσολύμων Νικόδημο, για τον Αντιοχείας Σπυρίδωνα, για παλαιούς επιτρόπους που ανέδειξαν το
μοναστήρι. Αλλά και για νεώτερους που το ρήμαξαν. Μας
ξενάγησε στις αυλές, στο αρχονταρίκι, στο γραφείο, στα
κελλιά του ξενώνος. Όλα ανακαινισμένα, σύγχρονα. Ένα
μοναστήρι έτοιμο να δεχθή προσκυνητάς.
-
Απορεί κανείς πως είναι δυνατόν
μέσα σ' ένα χρόνο (τόσο έχει εκεί ο π. Νεκτάριος) να έχουν
γίνει τόσα πολλά και με σχεδόν καθόλου χρήματα. Πολλή
υπομονή, πολλή προσωπική εργασία, πολύς κόπος. Και σειρά
έχουν τα άλλα δύο μετόχια. Ήδη στο μετόχι του Φαναρίου που
με τις δέκα επτά τρύπες στην στέγη κινδύνευε να καταρρεύση
άλλαξε δυό χιλιάδες κεραμίδια. Και έπεται συνέχεια. Φύγαμε
πασίχαροι, ωφελημένοι τα μάλα. Όπως θα ωφεληθούν και όσοι
διαβούν το μικρό πορτάκι που άφησαν για πέρασμα οι
κρατούντες.
Γ΄. Ρεσιτάλ πιάνου
-
Στο Προξενείο μας συναντώ τον
διευθυντή του Ζωγραφείου Λυκείου, τον κ. Ιωάννη
Ντερμιτζόγλου. Αύριο Σαββατο θα έχουμε ένα ρεσιτάλ
πιάνου, θα μας έλθετε; Πολύ ευχαρίστως, αλλά που; Στην
Casa d' Italia, στο Ιταλικό Πολιτιστικό Κεντρο. Κοντά
στο Πέρα Παλλάς.
-
Σάββατο
λοιπόν, στις 6:15 το ρεσιτάλ αρχίζει. Σ' ένα θέατρο
ευρύχωρο, πολυτελές. Παίζει η πιανίστα Μυρτώ Καρυπίδου
από την Θεσσαλονίκη. Για τα εξήντα χρόνια της ιδρύσεως του
Συνδέσμου Αποφοίτων του Ζωγραφείου (1944-2004). Θεμα
του ρεσιτάλ: «Ο Θεός, η φύσις, ο άνθρωπος». Η
ερίτιμος κυρία έπαιξεν επί του κλειδοκυμβάλου επί δίωρον
κατακήλασα ακοάς επαϊόντων και αδαών. Έπαιξε Olivier
Messiaen, Γ. Κουμεντάκη και Μ. Χατζιδάκη. Όταν έφθασεν εις
αυτόν, πολλών οι πόδες ανεπαισθήτως εκινήθησαν εις τους
ρυθμούς της «συννεφιασμένης Κυριακής», της «αρχόντισσας»,
του «αμαξά» και των λοιπών συνθέσεων των ερειδομένων εις τα
ρεμπέτικα του Β. Τσιτσάνη, μηδέ του Πατριαρχικού
εκπροσώπου διακόνου Ανδρέα εξαιρουμένου.
-
Επηκολούθησε δεξίωσις με τα όσα
γευστικά και τερψιλαρύγγια η πολίτικη αρχοντιά γνωρίζει να
προσφέρη. Συνεχάρημεν την πιανίστα και τους διοργανωτάς τον
τε μνημονευθέντα κ. διευθυντήν και τον αγαπητόν Λάκην
Βίγκαν και απήλθομεν προς αγοράν
λακέρδας εις το γειτνιάζον Balik Pazar, περιπατούντες
εις τον ρυθμόν του «νύχτωσε χωρίς φεγγάρι»...
Ρεσιτάλ πιάνου και λακέρδας. Αιώνιοι νεοέλληνες.
Δ΄. 'Αγιος Δημήτριος Ξυλόπορτας
-
Ναοί επ'ονόματι του Αγίου
Δημητρίου του Μυροβλύτου υπάρχουν στην Πολι τρεις. Στην
μνήμη του Αγίου ο Πατριάρχης χοροστατεί κατά μεν τον
εσπερινό στα Ταταύλα κατά δε την Θ. Λειτουργία στην
Ξηροκρήνη. Περισσεύει ένας· Ο Άγιος Δημήτριος
Κανάβη στην Ξυλόπορτα. Είναι ο ναός που κάποτε
φιλοξένησε το Πατριαρχείο, όταν διωγμένο από την
Παμμακάριστο, ήλθε στην Παναγία Παραμυθίας και για
τέσσερα χρόνια (1597-1601) εδώ, για να καταλήξη στο
Φανάρι. Παληές, θλιβερές ιστορίες.
-
Είναι κι αυτός ο ναός
ανακαινισμένος και εξωραϊσμένος. Λείπουν τα περισσότερα
«αποστολικά», οι μικρές δηλαδή εικόνες που ιστορούνται πάνω
από τις «δεσποτικές». Τις έκλεψαν. Υπάρχει ολόκληρη μαφία,
ευτυχώς όχι Ρωμηών. Μοσχοπωλούνται στην κλειστή Αγορά. Το
πως είναι μεγάλη ιστορία.
-
Χοροστασία Πατριαρχική. Πιστοί
πολλοί εκ των ομογενών και των ελλαδικών. Λειτουργεί ο Μεγας
Αρχιμανδρίτης π. Αθηναγόρας. Διακονεί ο διάκονος Νεόφυτος. Ψαλλουν δεξιά ο Άρχων Πρωτοψάλτης
Λεωνίδας
Αστέρης και αριστερά ο Άρχων Λαμπαδάριος Ιωάννης
Χαριατίδης. Η πατριαρχική αυλή παρούσα. Μετά το ιερόν
Ευαγγέλιον ωμίλησεν ο διάκονος Ανδρέας. Ετόνισεν ότι
ο πλούσιος δεν κατεδικάσθη επειδή ήτο πλούσιος αλλά διατί
ήτο άσπλαχνος και ανελεήμων. Ο δε πτωχός Λαζαρος εδικαιώθη
όχι διότι ήτο πτωχός αλλά διότι ήτο ανήρ υπομονής, πίστεως
και εγκαρτερήσεως. Εις το «μετά φόβου» εκ της πληθύος των
«παρακολουθούντων» μετέσχον των Αχράντων Μυστηρίων μόνον
τρεις. Ίδιον της Πολεως...
-
Μετά το πέρας της Θ.
Λειτουργίας ωμίλησεν ο Αρχιερατικώς Προϊστάμενος Κερατίου
θεοφιλέστατος επίσκοπος Συνάδων κ. Διονύσιος.
Ηυχαρίστησε τον Πατριάρχη για την παρουσία Του στην
κοινότητα (σύνολον ενοριτών ούτε δέκα πέντε) και το
αμέριστον ενδιαφέρον του για τον ναο.
-
Κατόπιν ωμίλησεν ο πρόεδρος της
εφοροεπιτροπής και δικηγόρος (ο τελευταίος Ρωμηός δικηγόρος
στην Πολι) κ. Βασίλειος Καλαμάρης. Ήτο ομιλία
καρδιακή. Συνεκινήθη ο ίδιος, συνεκίνησε πολλούς, όσους
ησύχαζαν και άκουαν. Εμνήσθη ημερών αρχαίων, ημερών δόξης
αλλά και αφανισμού, δακρύων και στεναγμών αλαλήτων. Κατόπιν
τον λόγον έλαβε η Πρόεδρος της Φιλοπτώχου ερίτιμος κ. Εύα
Ντούσα. Απερίθμησε τις δραστηριότητες της Αδελφότητος,
την χρηματική βοήθεια σε δέκα επτά άπορες οικογένειες, τα
γλυκά και τα τσιγάρα στο Γηροκομείο, την άπαξ του έτους
συνεστίασι σε εστιατόριο του Βοσπόρου, τα δέματα των εορτών.
Η Ρωμηοσύνη αντέχει.
-
Ξαφνου σαν άλλοι καμικάζι
έκαμαν την αυτόβουλο εμφάνισί τους οι «Λαϊονς» Σερρών
και Κύπρου. Είπαν από λίγα λόγια και
απεφάσισαν να αναστηλώσουν τα οικονομικά του Πατριαρχείου
προσφέροντες οι μεν πεντακόσια Ευρώ και οι δε τετρακόσια (ή
τριακόσια) πενήντα δολλάρια. Τα ποσά ήσαν γελοία αλλ' ο
σκοπός σοβαρός. Να βγουν από την αφάνεια, να φανούν
«χορηγοί» και να δηλώσουν την ύπαρξί τους. Ήταν κακόγουστη,
στημένη παρένθεσις.
-
Ο Πατριάρχης κατακλείων
ηυχαρίστησε τους πάντας και διαβεβαίωσε ότι Αυτός και οι
διάδοχοί Του θα ευρίσκωνται εκεί, φρουροί των οσίων και των
ιερών της Πίστεως και
του Γενους.
-
Μετά τον πολυχρονισμόν του
Πατριάρχου επηκολούθησε δεξίωσις στον εξωνάρθηκα του ναού με
όλα όσα η πολίτικη φιλοξενία προσφέρει.
-
Όποτε κι αν
πας στην Πολι κάτι σπουδαίο θα βρης για να κλάψης, να
γελάσης, να γράψης.
Αρχιμανδρίτης Δοσίθεος
7
Νοεμβρίου 2004
-
Στo Οk Meydan της Πόλης Darulaceze
:
-
-
Μου είχε πει προ δύο περίπου ετών ο
Πατριάρχης μας: «Την παραμονή της μνήμης του Αγίου
Γεωργίου στον εσπερινό εχοροστάτησε στον ναό του που
βρίσκεται στο γηροκομείο στο... ». Δεν συνεκράτησα
την ονομασία. Μου έμειναν όμως στον νου τα υπόλοιπα. Ότι σ'
αυτό το οθωμανικό γηροκομείο υπάρχει ένας ορθόδοξος ναός,
μια συναγωγή και ένα τέμενος. Ότι ύστερα από χρόνια πολλά
μετέβη εκεί Πατριάρχης. Και ότι τον υπεδέχθησαν με πολλή
χαρά και με σεβασμό ου τον τυχόντα. Σκέφθηκα: Κάποτε πρέπει
να επισκεφθώ αυτό το γηροκομείο. Εφέτος λοιπόν μετά τις
τρομοκρατικές ενέργειες στις συναγωγές και στο Βρετανικό
Προξενείο, αλλά και μετά από κάποιες φωνές για «βαρβάρους»,
απεφάσισα να το επισκεφθώ., Ερεύνησα επισταμένως και έμαθα.
Στο Οk
Meydan της Πόλης. Πτωχογηροκομείο,
Darulaceze,
κτίσμα του 1896 επί σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ
(1876-1909). Μέσα σ' αυτό, ο κτίτωρ ανοικοδόμησε ένα τζαμί,
μια συναγωγή και ένα ορθόδοξο ναό, τον του Αγίου Γεωργίου.
Ποίος ο λόγος; Σ' αυτό το Αυτοκρατορικό Πτωχοκομείο εύρισκαν
καταφύγιο και στοργή αδιακρίτως μουσουλμάνοι, Χριστιανοί και
Εβραίοι. Και για να επιτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα
χτίστηκαν αυτοί οι ευκτήριοι οίκοι. Και ο ορθόδοξος παπάς
μπορούσε να λειτουργή, ο ραββίνος να ερμηνεύη την Τορά
και ο χότζας να διαβάζη το Κοράνι. Έτσι όλοι
συμβίωναν αγαπημένοι χωρίς να αισθάνωνται πικραμένοι ότι η
κυβέρνηση κάνει διακρίσεις εις βάρος των τροφίμων.
Τα χρόνια πέρασαν. Ο τελευταίος ρωμηός πέθανε εδώ και
τέσσαρα χρόνια. Αλλ' η Εκκλησία μένει. Και ομιλεί κατά τον
καλύτερο τρόπο για τη δυνατότητα συμβιώσεως ανθρώπων από
διαφορετικές εθνότητες, από διαφορετικές θρησκείες, από
διαφορετικά ήθη και έθιμα.
Φρονώ ταπεινώς ότι αυτός ο σεβασμός τής πίστεως του άλλου
έχει βαθιές ρίζες σε χρόνους παλαιούς. Μάς ανάγουν σε εποχές
όπου στην Κωσταντινούπολη ήδη από του ογδόου αιώνος υπήρχε
μαγίσδιον (ευκτήριος οίκος) για τους μουσουλμάνους
εμπόρους πού επισκέπτονταν την Πόλη το κέντρο του τότε
κόσμου. Και στο μοναστήρι του Σινά, όπου δίπλα στο Καθολικό
της Μονής έχει κτισθεί τέμενος με μιναρέ για τις
θρησκευτικές ανάγκες των Γκεμπελία, της φυλής που
εκεί κοντά στο μοναστήρι αυτό κατοικεί.
Υπήρξαν και αργότερα ευλογημένες εποχές όπου οι κάτοικοι
μιας συνοικίας μπορούσαν να έχουν τα ιερά τους το ένα δίπλα
στο άλλο. Φέρνω σαν παράδειγμα το Ορτάκιοϊ, το
Μεσόχωρον τού
Βοσπόρου. Στο ίδιο
οικοδομικό τετράγωνο υπάρχουν ο ναός του
Αγίου Φωκά, η συναγωγή
και το τζαμί. Και πρόβλημα δεν δημιουργήθηκε ποτέ. Τα
προβλήματα δημιουργούν οι κακοί πολιτικοί και τα άθλια
οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτά χρησιμοποιούν τη θρησκεία
σαν όπλο ή σαν μοχλό διαλύσεως των πάντων. Και ο λαός
πληρώνει ακριβά.
Επισκέφθηκα το Οθωμανικό Πτωχογηροκομείο του Οk
Meydan. Και ιδίοις όμμασι, διεπίστωσα τα όσα
είχα ακούσει. Φωτογραφήθηκα
μάλιστα ως τεκμήριον αδιάψευστον.
Είναι μια μεγάλη έκταση με αυτοτελή λιθόκτιστα και
μεγαλοπρεπή κτίρια. Όλα καλοδιατηρημένα. Στο μέσον ευρύχωρος
αυλή με πλατάνια αιωνόβια και κήπους με ποικιλία φυτών και
λουλουδιών. Στον βορηά συστεγασμένος ο ναός των ορθοδόξων με
την εβραϊκή συναγωγή. Κοινή στέγη αλλά διαφορετικές είσοδοι
και συμπαγές χώρισμα. Μάλιστα έχουν προσφάτως
ελαιοχρωματισθή εσωτερικώς. Στο νότιο μέρος τής αυλής
υπάρχει το τέμενος.
Προσκυνώντας στο ναό μας στάθηκα και σκέφθηκα. Αυτό το
Οθωμανικό ίδρυμα θα μπορούσε να γίνη πυξίδα συνυπάρξεως
ανθρώπων με διαφορετική καταγωγή, με διαφορετική πίστη. Ο
ορθόδοξος Χριστιανός δεν κινεί ουδέ βήμα ποδός από την πίστη
του. Είναι θεμελιωμένος επί την πέτραν, η δέ πέτρα είναι ο
Χριστός. Πιστεύει ότι η Εκκλησία του είναι στύλος και
εδραίωμα τής αληθείας.
Όμως δεν έχει φανατισμό. Σέβεται την πίστη των άλλων.
Αναγνωρίζει το δικαίωμά τους να λατρεύουν τον θεό ή τους
θεούς τους, όπως θέλουν και όπως νομίζουν. Ο ορθόδοξος έχει
πνεύμα οικουμενικό, ευρύ. Δεν φοβάται την συνοίκησι.
Διαλέγεται, κατανοεί, βοηθεί. Έχει βαθιά συναίσθηση της
αλήθειας στην οποία πιστεύει και δεν αμφιβάλλει γι' αυτήν
έστω και αν είναι μόνος μεταξύ αλλοφύλων και αλλοθρήσκων.
Η πατρίδα μας έγινε πια σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών. Ο
επαρχιωτικός απομονωτισμός δεν ωφελεί πλέον σε τίποτε. Είναι
παρελθόν. Ένας δρόμος υπάρχει. Η συνύπαρξις εν αγάπη προς
όλους και η εμμονή «τη άπαξ παραδοθείσα τοις αγίοις
πίστει» (Καθολική Επιστολή αδελφοθέου Ιούδα, 3).
Παράδειγμα προς μίμηση και σε τούτο η οικουμενική
Κωνσταντινούπολη.
To Darulaceze του Οk Meydan.
Δεκέμβριος του 2003.
-
Στην Πόλι
Όταν ξεκινάς για την Πόλη δεν γνωρίζεις ποτέ τι σε
περιμένει. Δεν ξέρεις τι θα βρεις μπροστά σου. Τι καλό ή τι
κακό συναπάντημα. Τι το παράδοξο και τι το ανήκουστο.
Βρέθηκα λοιπόν για πολλοστή φορά στην Πόλη στις 20
Νοεμβρίου. Λίγες μόνον ώρες μετά τα τραγικά συμβάντα στο
Αγγλικό Προξενείο και στο
Levend.
Τα θύματα πολλά, οι ζημιές ανυπολόγιστες. Σώματα διαμελισμένα,
φωτιά, καπνός, ολολυγμοί. Κάτι το τρομερό. Οι ζημιές έφθασαν
μέχρι τον Ναό της Παναγίας τού
Πέραν. Τζαμλίκια σπασμένα, τζάμια πεταγμένα γύρω,
παντού. Το ωστικό κύμα κατέστρεψε ό,τι βρήκε μπροστά του. Τα
γραφεία τής κοινότητος, το επισκοπείον όλοι οι χώροι έπαθαν
ζημιές. Αν η έκρηξις γινόταν εικοσιτέσσερις ώρες μετά, τότε θα
θρηνούσαμε θύματα πολλά. Ο ναός πανηγύριζε και κόσμος πολύς θα
μαζεύονταν από την Πόλη και το εξωτερικό. Θα γινόταν,
όπως συνηθίζεται από το 1804, εποχή τής ιδρύσεως του
ναού, Πατριαρχική και Συνοδική Θεία Λειτουργία. Τα κοφτερά
τζάμια που εκσφενδονίσθηκαν μέσα στο ναό θα έκοβαν κεφάλια.
Και ο πανικός θα έφερνε χαλασμό και τσαλαπατήματα.
Υπήρχε είδησις ότι το χτύπημα θα γινόταν από τις 21 έως τις
25. Έγινε στις 20. Γλύτωσε κόσμος πολύς. Οικονομία Θεού.
Και έτσι ανήμερα τής Παναγίας ο ναός παρέμεινε κλειστός. Η
Πατριαρχική και Συνοδική Θεία. Λειτουργία έγινε στον
περίλαμπρο ναό τής Αγίας Τριάδος Σταυροδρομίου. Κόσμος πολύς
μα φοβισμένος. Όμως όλα έγιναν κατά πως πρέπει και κατά την
αρχαίαν τάξιν. Και μετά την απόλυσι όλοι στον αυλόγυρο
συζητούσαν τα τής φυγής. Μακρυά απ’ το κακό.
Εμείς αποφασίσαμε να μείνουμε. Να συνεχίσουμε αυτό που πάντα
επιδιώκουμε στην Πόλη. Την επίσκεψη σε ναούς.
Προορισμός μας αυτές τις ημέρες οι υπέροχες Εκκλησίες τού
Κοντοσκαλίου. Παναγία η Ελπίς
πάντων των Χριστιανών, Αγία
Κυριακή. Ναοί που δεν φαίνονται σχεδόν από πουθενά,
χαμένοι μέσα στις ψηλές γερασμένες και ετοιμόρροπες
πολυκατοικίες του
Kumkapi.
Αυτές οι εκκλησίες είναι πραγματικά στολίδια. Μνημεία μίας
εποχής όπου η Ρωμηοσύνη στη περιοχή αυτή ανθούσε. Και που
έδειχνε την ευλάβειά της οικοδομώντας ναούς που όμοιοί τους
δεν υπάρχουν. Σήμερα λίγοι οι Ρωμηοί. Τι λίγοι, ελάχιστοι.
Όμως οι ναοί αυτοί είναι ανακαινισμένοι, φρεσκοβαμμένοι,
καθαροί, τού κουτιού που λέμε. Προσκυνώντας έφθασε και το
σούρουπο. Και <<περί λύχνων αφάς>> ανηφορίζουμε για το
Σταυροδρόμι, το Ταξίμ. Παρασκευή, βραδυά
ραμαζανιού και κάποιας ιδιαίτερης μουσουλμανικής εορτής.
Περνώντας τη γέφυρα, έριξα μία λοξή ματιά προς τα δεξιά.
Αγία Σοφία. Σουλτάν
Αχμέτ τζαμί, Γενή τζαμί. Όλα φωταγωγημένα. Και μου ήλθε μία
σκέψις. Άρα γε θα δούμε καμμιά φορά στην Πόλη εκκλησία
φωταγωγημένη; Αποκλείεται, σκέφθηκα. Αυτό ούτε στο όνειρό μας.
Το ταξί φθάνει στην πλατεία τού Ταξίμ. το σταματώ μπροστά στα
λουλουδάδικα. Κάνουμε δυό τρία βήματα και τι βλέπω; Την
Αγία Τριάδα φωταγωγημένη.
Προβολείς φωτίζουν κλίτη και καμπαναριά, προβολείς φωτίζουν
την δυσμική πλευρά. Οι σταυροί εκεί ψηλά λαμπυρίζουν. Και ο
ναός προβάλλει ολόλαμπρος μέσα απ’ την σκοτεινιά των γύρω
κτιρίων. Μου φάνηκε σαν όνειρο. Σαν παιγχνίδι της φαντασίας.
Μα δεν ήταν. Ήταν πραγματικότης. Ναός Ορθόδοξος, ναός των
Ρωμηών της Πόλης φωταγωγημένος! Δεν είναι θαύμα; «νυν
όντως τα ανήκουστα ηκούσθη».
Στεκόμαστε το άλλο πρωί έξω απ’ την Πύλη και διαβάζουμε την
τωρινή επιγραφή. Στα ελληνικά πρώτα:
« Ιερός Ορθόδοξος ναός
τής Αγίας Τριάδος. Έτος κτίσεως 1880».
Σχολιάζουμε το γεγονός και κατηφορίζουμε την Μεγάλη Οδό τού
Πέραν για άλλη εξόρμηση. Δεν προχωρήσαμε πολύ και δεξιά
μας σ’ ένα ψηλό μπαλκόνι βλέπουμε να κυματίζη μία σημαία. Όχι
κόκκινη. Άλλο χρώμα, άλλο σχέδιο. Να είναι ελληνική;
Αστεία πράγματα. Η στολισμένη με γαλανόλευκες σημαίες οδός
του Πέραν είναι κάτι που παρήλθεν ανεπιστρεπτί.
Πλησιάζουμε. Ναι είναι η Ελληνική σημαία. Έρχεται ένας κόμπος
στο λαιμό. Κυλά ένα δάκρυ. Πώς βρέθηκε να κυματίζη εδώ; Μάς το
εξηγεί η μαρμάρινη φρεσκοσκαλισμένη επιγραφή κάτω απ’ το
εθνόσημο: «Γενικό Προξενείο τής
Ελλάδος». Ένα
θαυμάσιο νεοκλασσικό κτίριο, άρτι ανακαινισμένο. Το μάθαμε την
επαύριον. Ήταν ένα κτίριον ετοιμόρροπο, εγκαταλελειμένο.
Περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου, δωρεά τού Εθνικού Ευεργέτου
Σισμάνογλου. Χρόνια παρατημένο. Και να που ανεκαινίσθη,
εξωραϊσθη και στεγάζει τά γραφεία τού Γενικού μας Προξενείου.
Τα εγκαίνιά του έγιναν την περασμένη Τρίτη 18 Νοεμβρίου
με κάθε επισημότητα. Και τραγική ειρωνεία. Στην δεξίωσι
παρίστατο και ο Άγγλος Γενικός Πρόξενος.
Μετά τρεις ημέρες έγινε χίλια κομμάτια. Και ήθελε μόνον ένα
μήνα γιά να συνταξιοδοτηθή...
Να λοιπόν που ύστερα από ογδόντα χρόνια και βάλε, στην Μεγάλη
Οδό τού Πέραν κυματίζει και πάλιν σημαία γαλανόλευκη, σημαία
Ελληνική «
νυν τα ανήκουστα ηκούσθη
».
-
Νοέμβριος 2003
Αρχιμ. Δοσίθεος
Θεία Λειτουργία σε ναό mazbut
(Ανταπόκρισης από
Κωνσταντινούπολη ειδικώς αφιερωμένη σ' εκείνους που νομίζουν
ότι με μια <<ζεϊμπεκιά>> των Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και
Τουρκίας, λύθηκαν αυτομάτως και τα προβλήματα τής ομογένειας).
Α΄ Κυριακή
28 Σεπτεμβρίου τού 2003ου σ.έ.
Ο Οικουμενικός
Πατριάρχης, θα χοροστατήση κατά την θεία Λειτουργία στον Άγιο
Γεώργιο Εδιρνέ Κόπου. Εκεί ψηλά στα κάστρα. 'Ένας στενός
δρόμος χωρίζει τα Θεοδοσιανά τείχη από τον αυλόγυρο τού Ναού.
Αρκετοί οι πιστοί από όλα τα σημεία τής Πόλεως. Ικανός και ο
εξ Ελλάδος αριθμός. Λειτουργός ο Πατριαρχικός εφημέριος π.
Βαρθολομαίος. Διάκονος ο αρχιδιακονεύων π. Στέφανος.
Ομιλητής ο Μέγας Εκκλησιάρχης π. Βενιαμίν. Ωμίλησεν εις
το Ευαγγελικόν <<επί δε τώ ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον>>.
Η υπακοή, μας είπε, εις τά κελεύσματα της Εκκλησίας σώζει, ενώ
η υπακοή εις τα κελεύσματα τού κόσμου οδηγεί αφεύκτως εις
απώλειαν.
Ψάλτης ο Άρχων
Πρωτοψάλτης Λεωνίδας Αστέρης. Στο αριστερό αναλόγιο ο
β' δομέστικος Στυλιανός Φλοίκος. Έψαλαν με την καρδιά
τους και κατέκηλαν τας ακοάς μας. Μετά την διανομή του
αντιδώρου υπό της Α.Θ. Παναγιότητος, επηκολούθησε δεξίωσις εις
τον αύλειο χώρο του ναού. Ωμίλησεν ο αρχιερατικώς προϊστάμενος
Κερατίου κόλπου θεοφιλέστατος Επίσκοπος Συνάδων κ.
Διονύσιος ευχαριστήσας του Παναγιώτατου για το ανύστακτο
ενδιαφέρον του προς τους Ναούς της Πόλεως και ειδικώς για τού
Ναούς που ευρίσκονται μέσα στην παλαιά πόλι και που τόσες
ανάγκες έχουν. Επηκολούθησεν ομιλία του εφημερίου, του κατά
πάντα σεβαστού πατρός Φιλοθέου, ο οποίος ανεφέρθη εις
τα κατ' αυτόν. Εγεννήθη το 1912 και εχειροτονήθη
διάκονος το 1946 επί Μαξίμου τού Ε΄. Το 1948
εχειροτονήθη πρεσβύτερος και διωρίσθη εφημέριος εις τον Ναόν
τού Αγίου Γεωργίου Εδιρνέ Καπού.
και έκτοτε λειτουργεί σ' αυτόν τον Ναό επί πεντήκοντα εξ
συναπτά έτη ως πιστός οικονόμος, ως ταπεινός και απλούς,
άγνωστος τοις πολλοίς, γνωστός τώ Θεώ. Εφημέριος σ' αυτή τη
γωνιά τής Πόλεως. Ωμίλησε κατόπιν ο πρόεδρος της κοινότητος
και ευχαρίστησε τον Πατριάρχη διότι ηγαθύνθη να έλθη και να
χοροστατήση εις τον Άγιον Γεώργιον. Τον λόγον έλαβεν ακολούθως
ο σεβ. Μητροπολίτης Ελασσώνος κ. Βασίλειος. Ευρέθη εκεί
διότι κατόπιν προσκλήσεως τού Πατριάρχου μετέβει μετ' Αυτού
εις Γεωργίαν κατά την πρότριτα γενομένην επίσημον επίσκεψιν
εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν της χώρας αυτής. Ετόνισε το
εποφειλόμενον παρά πάντων σέβας ως και την αγάπην προς την
μητέρα Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως. Εγερθείς ο Πατριάρχης
ωμίλησεν ευθαρσώς και εν τόλμη επαινετή δια τας αδικίας που
γίνονται εις βάρος της Ρωμαίϊκης
Κοινότητος εις την Πόλιν. Ενώ είναι Τούρκος
υπήκοος, υπηρετούν ως στρατιώται, φορολογούνται, δεν έχουν ίσα
δικαιώματα με τους Τούρκους, παρ' όλον ότι το Σύνταγμα
εγγυάται την ισοπολιτείαν. Παρακατιών θα καταγράψω τους λόγους
δι' ούς ο Παναγιώτατος εξεφράσθη ούτω παίς. και επειδή ήσαν
παρόντες πολλοί Ελλαδικοί ανεφέρθη και εις το πρόβλημα των
σχέσεων μετά της Ελλαδικής Εκκλησίας διεξοδικώς. το ζήτημα,
κατέληξε, είναι απλούστατον: να τηρήται ό,τι συνεφωνήθη.
Είναι συμφωνία κυρίων. Τέλος κελεύσει πατριαρχική ωμίλησε δι'
ολίγων και ο γράφων. Είπε δυό λόγια εν συγκινήσει πολλή και
από καρδίας. Αλλ' επί το φλέγον θέμα. Ποιά είναι η αδικία,
η κατάφωρος αδικία, εις βάρος των Ρωμηών; Ακούστε:
Ο Ναός του Αγίου
Γεωργίου στερείται ποιμνίου. Όλοι έφυγαν. Άλλοι στο εξωτερικό,
άλλοι σε άλλες συνοικίες τής Πόλεως, όπου οι συνθήκες
διαβιώσεως είναι ανθρωπινότερες. και η από τριχός κρεμωμένη
δαμόκλειος σπάθη πίπτει επί της κεφαλής της Ομογενείας. Η
κοινότης κηρύσσεται υπό της Γενικής Διευθύνσεως Βακουφίων
(ευαγών ιδρυμάτων) mazbut,
δηλαδή κατειλημμένη, κατεχομένη. Όλα τα έσοδα
πηγαίνουν σε ειδικό λογαριασμό τού κράτους. Αν δηλαδή μία
κοινότης έχει δύο ή τρία ακίνητα, τα εκ των ενοικίων έσοδα
πάνε στο Τουρκικό κράτος. και τι μένει για τον ναό; το
παγκάρι. Ναι απλά τι έσοδα έχει το παγκάρι όταν ποίμνιο δεν
υπάρχει και όπου τελούνται ελάχιστες λειτουργίες τον χρόνο;
και πως θα επιδιορθωθή ένας παλαιός ναός, πώς θ' αλλάξη ένα
σπασμένο κεραμίδι; Καταδίκη εις θάνατον. και τέτοιες
κοινότητες - ναοί υπάρχουν αρκετοί στην Πόλι. Προσωπικώς
γνωρίζω ότι mazbut έχουν
κηρυχθή ο Άγιος Γεώργιος Ποτηράς, ο των Παμμεγίστων
Ταξιαρχών Σωσθενίου στον Βόσπορο, ο ναός του αγίου
Γεωργίου Εδιρνέ Καπού. Αυτούς γνωρίζω εγώ. Υπάρχουν και
άλλοι. και οπωσδήποτε θα προστεθούν και άλλοι. Πνίξιμο
συστηματικό χωρίς σχοινί.
Σ' ένα κράτος
δημοκρατικό που σέβεται τις μειονότητες η λύσις θα ήτο άλλη. Η
περιουσία της μιας κοινότητος θα περιήρχετο εις άλλην όμορον.
Κάτι τέτοιο εζήτησε και μία αντιπροσωπεία των χριστιανικών
κοινοτήτων που ζουν στην Τουρκία (Ορθοδόξων, Ρωμαιοκαθολικών,
Αρμενίων και Συροχαλδαίων) από τον Υπουργό Εσωτερικών τής
Τουρκίας. Αυτός παρεδέχθη (;) την αδικία και υπεσχέθη
διόρθωσιν. θα την δούμε; 'Η ήτο υπόσχεσις για να τούς
ξεφορτωθεί; Οψόμεθα.
Β΄ - 29
Σεπτεμβρίου - Κοιμητήριο Εγρή Καπού
Την τρίτη
μεταμεσημβρινή θα γίνη εσπερινός στον ναό τού Αγίου
Κυριακού Στο Ορθόδοξο Κοιμητήριο Εγρή Καπού, έξω
από τα κάστρα. Αύριο είναι η μνήμη του, 30 Σεπτεμβρίου. Είναι
ένα ταπεινό εκκλησάκι χτισμένο με πέτρα και κουρασάνι Στο
μέσον του κοιμητηρίου. Γύρω του τάφοι μαρμάρινοι από χρόνια
ξεχασμένα. Πελώρια κυπαρίσσια, πλατάνια και άλλα αγριόδενδρα
έχουν με τις ρίζες τους και τους κορμούς τους αναποδογυρίσει
τάφους, ταφόπλακες και σταυρούς. Η Εκκλησία είναι εντελώς
γυμνή. Ούτε εικόνες, ούτε αμφιάσματα, ούτε ιερά σκεύη. Τα
τζάμια όλα σπασμένα. Τά κανδήλια ανύπαρκτα. Ο λόγος: Τα
τουρκάκια σκαρφαλωμένα στον ψηλό μαντρότοιχο παρακολουθούν
κάθε κίνησι. και μόλις νυχτώσει σαν ύαινες εφορμούν. Πηδούν
και αφανίζουν ό,τι βρουν. Σπάζουν σταυρούς, σκάβουν τάφους,
πετούν κρανία, κόκκαλα. Ψάχνουν μανιασμένα, μαζί με τους
γονιούς τους, για δόντια χρυσά, για βραχιόλια, για ό,τι
γυαλίζει. Σπάνε τα τζάμια της εκκλησίας, κόβουν σιδηρικά,
αφανίζουν τα πάντα. και κανείς δεν επεμβαίνει.
Τρισάγια διαβάζουν
οι ιερείς και τους πετούν πέτρες και σπασμένα μπουκάλια. Η
αστυνομία άφαντη. Κι ας ακούγονται λίγο παραπέρα οι σειρήνες
των αστυνομικών αυτοκινήτων.
Ο εσπερινός αρχίζει.
με μόνο την εικόνα του αγίου και τα λειτουργικά βιβλία που ο
ιερεύς του αγιάσματος των Βλαχερνών είχε φέρει υπό μάλης.
Παρόντες ο άγιος Συνάδων κ. Διονύσιος, ο π. Φώτιος
ο εφημέριος του Αγιάσματος, ο π. Αλέξανδρος εφημέριος
Αγίου Νικολάου Τζιμπαλή και εμείς οι τρεις. Μετά την
απόλυσι τα βιβλία και η εικών πάλιν μαζί μας. Η πόρτα διπλο
τριπλοκλειδώνεται. το πρωί το δεξιό παράθυρο του Ιερού ήταν
παραβιασμένο. Η σιδεριά, το κιγκλίδωμα σπασμένο. Είχαν μπει
μέσα. Είδαν χθες κόσμο. Κάτι θα άφησαν. δεν βρήκαν τίποτε και
τα έκαμαν όλα άνω - κάτω. Λειτουργήσαμε με ιερά σκεύη,
αμφιάσματα και εικόνες που σε ειδική βαλίτσα έφερε μαζί του ο
π. Φώτιος. Τέσσαρες με πέντε οι προσκυνηταί. Αλλά η
θεία Λειτουργία έγινε. Ο άγιος Κυριακός ετιμήθη. Αλλά
φεύγοντας μας κατέλαβεν όλους μία άφατος λύπη. Μαζεύτηκαν όλα
πάλι στην βαλίτσα. Ο άγιος έμεινε και πάλι γυμνός με τα τζάμια
τα σπασμένα, χωρίς εικόνα, χωρίς κανδήλι. 'Ερμαιο στην μανία
των φανατικών. Δείγμα αδιάψευστο της... ελληνοτουρκικής
φιλίας...
Αρχ.
Δοσίθεος
Ίμβρος
ένα πανηγύρι αλλιώτικο απ' τα άλλα
Η πρόσκλησις
προήρχετο από τον νέο μητροπολίτη Ίμβρου και Τενέδου κύριο
Κύριλλο. Δεν είναι πρόσκλησις, είπε στον γράφοντα τηλεφωνικώς,
είναι παράκλησις. Και πώς ν' αρνηθείς μιά τέτοια παράκλησι; Να
παραστής δηλαδή στην ενθρόνισί του στην πολύπαθη Ίμβρο;
Παραμονή της
ενθρονίσεως και ξεκινάμε από την
Πόλη. Ώρα πέντε το πρωί. Από την πλατεία Ταξίμ.
Όλοι και όλοι δεκαπέντε άτομα. Ο μέγας Οικονόμος π.
Μελέτιος με την πρεσβυτέρα Άννα, άλλοι ένδεκα ομογενείς
και τέσσερις εμείς, οι Ελλαδικοί. Μέσα σ' ένα μικρό τουριστικό
λεωφορείο πέντε ώρες ταξιδιού ως το
Kabatepe.
Το πορθμείον είναι εκεί και μας περιμένει. Φθάσαμε επάνω στην
ώρα. Αλλά δεν μας παίρνει. Δεν χωράμε. Έχει γεμίσει με φορτηγά
που κουβαλούν τσιμεντοσωλήνες. Το δικό μας μένει έξω. Εμείς
μπαίνουμε. Ένα πλοίο ναυπηγήσεως 1951.
Kasım
paşa το
όνομα του. Σκουριά και φθορά. Τρύπες βουλωμένες με τσιμέντο.
Πατώματα φαγωμένα απ' την αλμύρα της θάλασσας μπαλωμένα με
πίσσα. Για τα "ιδιαίτερα" ας μη γίνεται λόγος. Αλίμονο σ'
αυτόν που φορεί ράσα. Ξεκινάμε. Αργά, αργά. Ευτυχώς που η
θάλασσα δεν έχει ανηφόρες. Αν είχε, δεν θα φθάναμε ποτέ.
Φαίνονται τα βουνά της Ίμβρου.
Gökçeada
κατά τους κρατούντας. Βουνά κακοτράχαλα, γυμνά. Βράχοι
απορρώγες, αλίκτυποι. Καθώς μετά δύο ώρες πλησιάζουμε ένα "τρεχαντηράκι"
συναγωνίζεται σε ταχύτητα το πλοίο. Σφυρίζει χαρμόσυνα. Είναι
η βάρκα του Μητροπολίτου Μύρων Χρυσοστόμου, και αυτού Ιμβρίου,
η "Γοργόνα". Υποδέχεται τον Πατριάρχη. Από την κουπαστή
ευλογεί και χαιρετά τους χριστιανούς που τον περιμένουν στο
μουράγιο. Επί κεφαλής ο νέος Μητροπολίτης. Χαμόγελα, χαρές,
ασπασμοί, ευτυχία. Και μετά στην πρωτεύουσα του νησιού, στην
Παναγία. Σεμνή υποδοχή στο Επισκοπείον και λίγο αργότερα
εσπερινός στον Μητροπολιτικό ναό, ακριβώς δίπλα. Η ενθρόνισις
θα γίνει την επαύριον, ήτις έσει Τετάρτη 9 Οκτωβρίου. Άρα το
απόγευμα είναι ελεύθερο. Όχι απολύτως. Υπάρχει και άλλος
Ίμβριος και μάλιστα "φανατικός", ο Πατριάρχης μας.
Επιθυμία του να γνωρίσουμε το χωριό του, τους αγίους
Θεοδώρους.
Εκεί που γεννήθηκε. Εκεί που παιδί βοηθούσε στο μαγαζί τον
πατέρα του. Εκεί που ξελειτουργούσε τον παπά Αστέριο.
Να δει παλιούς φίλους που μαζί παίζανε στα ξέφωτα του χωριού.
Να τους σφίξη, για μιά ακόμη φορά το χέρι. Να τους κεράσει. Να
τους χαρεί, να τον χαρούν.
Το μεσημέρι είχε
βρέξει με το τουλούμι. Το ίδιο και την παραμονή. Όλος ο τόπος
είχε γίνει μιά λάσπη. Αλλά τον Πατριάρχη δεν τον
φοβίζουν οι λασπολογίες, θα τον φοβίσει η λάσπη;
Εξάλλου τον περιμένουν. Θα έλθει ο "δικός" τους Πατριάρχης.
Μάτια βουρκώνουν. Μαντήλια βγαίνουν. Χαιρετούμε τους λίγους
που απέμειναν. Χέρια χελωνόδερμα (ίνα και του Παπαδιαμάντη
μνησθώ), αργασμένα από το τσαπί και την δικέλλα. Χέρια τίμια
που χαιρετώντας τα σου μεταδίδουν την αίσθησι μιας ζωής που
πέρασαν, σκληρή ωσάν τα βράχια του απέναντι βουνού. Μέσα στο
μικρό καφενείο χωρούν όλοι. Γυναίκες, άνδρες. Λείπουν οι νέοι,
τα μικρά παιδιά. Αλλά πώς να μη λείπουν αφού δεν υπάρχουν πια;
Είναι το καφενείο που κάποτε είχε ο πατέρας του.
Ο Πατριάρχης
κερνά όλους. Μοιράζει κουτιά με γλυκίσματα, με σοκολατάκια.
Και θυμάται.... θυμάται και διηγείται. Εδώ κούρευε ο πατέρας
του. Σώζεται ακόμη η πολυθρόνα. Εδώ υπήρχε μιά καταπακτή. Κάτω
στο υπόγειο διατηρούσαμε τα κρασιά, τα ποτά. Στα πανηγύρια
αμέτρητες φορές ανεβοκατέβαινα για να προλάβω πανηγυριώτες...
Εγείρεται. Ο χρόνος συντέμνει. Βραδυάζει και πρέπει να πάμε
και αλλού. Να πάμε στο σχολείο. Ένα σχολείο μεγάλο, έρημο,
ξέσκεπο. Αγριοσυκιές ξεπροβάλλουν από τα παράθυρα σαν να
βγαίνουν από τρύπες κρανίου. Έχει περάσει πολύς καιρός από
τότε που για τελευταία φορά χτύπησε το κουδούνι του δασκάλου
για να πάψουν τα γέλια, οι χαρές και τα παιγνίδια, να
στοιχηθούν οι μαθητές, να γίνει η προσευχή και να αρχίσει το
μάθημα... Εδώ ο Πατριάρχης, και τόσοι άλλοι, έμαθε τα
πρώτα γράμματα. Μα πρέπει να επισκεφθούμε τα εξωκκλήσια.
Ξεκινάμε. Σε μονοπάτια από καιρό λησμονημένα. Βάτα, μερσίνες,
αγριοκλήματα κάνουν το διάβα δύσκολο. Είναι και οι λάσπες.
Μπροστά ο Πατριάρχης, πίσω εμείς. Κατηφορίζουμε. Μας ξεναγεί:
Εδώ είναι το σπίτι του τάδε, εκεί παραπέρα του άλλου. Αυτός
ζει στην Αυστραλία, ο άλλος πέθανε. Αυτό το σπίτι ποιος το
έχει τώρα παπα-Γιώργη; Του εξηγεί ο παπάς του χωριού.
Πρώτη στάσις στο
ναό των Ταξιαρχών. Ο Πατριάρχης ψάλλει το απολυτίκιον τους,
"Των ουρανίων στρατιών αρχιστράτηγοι". Σειρά έχει
το εξωκκλήσι του Χριστού. "Την άχραντον εικόνα σου
προσκυνούμεν αγαθέ". Ήδη νύχτωσε. Μάς μένουν όμως οι
Άγιοι
Θεόδωροι.
Ίσως και να μας περιμένουν. Θα πάμε και εκεί. Ο Πατριάρχης
ξέρει τον δρόμο. Αισθάνεται ότι γύρισε πενήντα χρόνια πίσω.
Και γίνεται έλαφος αλλομένη. Παραμερίζει βάτα, ανοίγει
σεσαθρωμένες αμποριές. Ξέρει κάτω από ποια πέτρα κρύβουν το
κλειδί. Και το βρίσκει. Μπαίνουμε στα σκοτεινά. Ανάβουμε κεριά
και ψάλλουμε: "Μεγάλα τα της πίστεως κατορθώματα!".
Μαρμάρινα θωράκια τέμπλου και μιά πεσμένη κολώνα μαρτυρούν ότι
εδώ υπήρχε βασιλική παλαιοχριστιανική. Απ' αυτό τον ναό πήρε
το όνομά του το χωριό. Λέγουν ότι τον παλιό καιρό το χωριό
ήταν χτισμένο εδώ τριγύρω. Αργότερα ανέβηκαν ψηλότερα και
έχτισαν τον ναό της Παναγίας. Έμεινεν όμως το όνομα.
Τα εξωκκλήσια της Ίμβρου είναι μονόκλιτες ξυλόστεγες βασιλικές χωρίς οροφή τα
περισσότερα. Η στέγη τους είναι κεραμοσκεπής με πολλές βαρειές
πέτρες για να μη παίρνει τα κεραμίδια ο τρελλοβορηάς. Η
λιθοδομή τους είναι απλή, απέριττη. Χωρίς διακοσμήσεις. Όπως
και τα σπίτια της. Είναι φτωχικά όπως οι κάτοικοι, ταπεινά
όπως η αγία Ορθοδοξία μας.
Νύχτωσε για τα
καλά. Φάνηκαν τα αστέρια. Χωρίζουμε. Εμείς θα μείνουμε στα
Αγρίδια, στον ξενώνα του
μπαρμπα-Γιώργου. Δεν αργεί να ξημερώσει. Οι πετεινοί το
διαλαλούν. Σηκωθείτε. Η ενθρόνισις θα γίνει στις δέκα. Έχουμε
καιρό για λίγη περιήγησι. Σε χωριά έρημα, σε ναούς με παλιές
μαυρισμένες εικόνες, σε σχολεία μισογκρεμισμένα, αφανισμένα
από του χρόνου την φθορά. Κατοικίες μόνιμες πια νυχτερίδων,
γλαυκών και φιδιών. Και κάπου, κάπου η έκπληξις: κάποιος
βασιλικός, κάποια μαντζουράνα. Το γαύγισμα του σκύλου. Το
νίψιμο της γάτας. Το βέλασμα του προβάτου. Εδώ υπάρχουν
άνθρωποι. Υπάρχει ζωή. Γέροντες κατεσκληκότες, γερόντισσες με
κεκρύφαλο -μαντίλα ήγουν- στο κεφάλι, κυρτωμένες και
συγκύπτουσαι από τον χρόνο και τον πόνο. Την μοναξιά και την
προσμονή. "Καλώς ορίσατε", "καλώς σάς βρήκαμε".
Και όλοι
κατηφορίζουν προς την Μητρόπολη. Από τα χωριά, από την
Πόλη, από την Αθήνα και
την Θεσσαλονίκη. Και στον αύλειο χώρο πηγαδάκια, χαιρετούρες,
ασπασμοί. Ήλθαν για να ευχηθούν στον συμπατριώτη τους δεσπότη
να είναι στερεωμένος στο νησί, να πάρουν την ευχή του. Και επί
τη ευκαιρία να δουν και κάποιους από τους δικούς τους. Να
ξεχάσουν για λίγο την ξενιτιά και τα βάσανά της. Να θυμηθούν,
να περπατήσουν στα έρημα καλντερίμια των χωριών τους. Να
κάνουν τρισάγια στους τάφους των γονιών τους.
Στις δέκα η μικρή
καμπάνα του μητροπολιτικού ναού σημαίνει χαρμόσυνα. Πρώτος
κατέρχεται την κλίμακα του επισκοπείου ο Πατριάρχης.
Εισέρχεται στον ναό, ανάβει κερί, προσκυνεί και προχωρεί προς
το άγιον βήμα, όπου και παραμένει. Κατόπιν κατέρχεται ο νέος
μητροπολίτης. Ενδύεται τον μανδύα και του εγχειρίζουν την
πατερίτσα. Ο κόσμος πολύς αλλά οι ιερείς ολίγοι. Τρεις μόνον
ιερείς υπάρχουν στο νησί και ένας υπέργηρος στην
Τένεδο. Ας ελπίσουμε ότι
γρήγορα θα αυξηθούν. Το εγγυάται η παρουσία του νέου
Μητροπολίτου. Εισέρχεται, λοιπόν, ο Μητροπολίτης εις το μέσον
του ναού και ευλογεί χορούς και λαόν, των ψαλτών ψαλλόντων το
"εις πολλά έτη". Ανέρχεται εις τον θρόνον και αρχίζει η
ακολουθία. Απολυτίκια της Πεντηκοστής και του ναού. Στίχοι εκ
της δοξολογίας εις ήχον βαρύν εναρμόνιον Χουρμουζίου του
Χαρτοφύλακος.
Μετά το πέρας της
ακολουθίας ο Πατριαρχικός διάκονος Ιωακείμ ανέγνωσεν
από του άμβωνος την πράξιν εκλογής του από Σελευκείας Κυρίλλου
εις Μητροπολίτην Ίμβρου και Τενέδου. Κατόπιν άρχισαν οι
ομιλίες Ιμβρίων προέδρων Συλλόγων, καθηγητών, συμμαθητών του
Μητροπολίτου και ομογαλάκτων εκ της Θεολογικής Σχολής Χάλκης.
Όλοι ωμίλησαν με
περισσήν αγάπην διά τον νέον ποιμενάρχην. Διατράνωσαν τον
σεβασμό τους προς το πρόσωπόν του. Κατέθεσαν εις τους πόδας
του τις ελπίδες, τις προσδοκίες τους για το μέλλον της
ρωμαίικης κοινότητος Ίμβρου και Τενέδου. Εδήλωσαν ότι θα
σταθούν εις το πλευρόν του εις το δύσκολον έργον του. Όλες οι
ομιλίες ήσαν υπέροχες και γεμάτες αγάπη για την πατρώαν γην,
και εμπιστοσύνην εις τος αρετάς και τις ικανότητες του νέου
Μητροπολίτου. Κατόπιν λαμβάνει τον λόγον ο ενθρονισθείς. Λόγος
μεστός, λιτός. Μεταξύ πολλών και άλλων είπε:
"Συγκινούμαι,
διότι επιστρέφω εις την γενέτειράν μου ουχί ως ξένος προς
ξένους, αλλ' ως οικείος δια να συναντήσω τα φιλομειδή πρόσωπα
των προσφιλών συμπατριωτών μου. Συγκινούμαι, λέγω, διότι
έρχομαι να διακονήσω τας πνευματικάς και άλλας ανάγκας της
γενετείρας μου, και να αναλώσω εμαυτόν εις την διακονίαν του
μαρτυρικού και πιστού λαού αυτής. Την διακονίαν μου δε ταύτην
εκλαμβάνω, ως χρέος. Χρέος, έναντι της γενετείρας μου, χρέος
έναντι υμών, των αδελφών μου εν Χριστώ και φίλων και οικείων
εν τη πίστει.
Έρχομαι προς υμάς
πατέρες, αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω ηγαπημένα, ουχί δια να
διακονηθώ, αλλά δια να σας διακονήσω. Έρχομαι, ουχί δια να
θησαυρίσω και να δοξασθώ. Να υπηρετήσω έρχομαι τον λαόν του
Θεού, έναν λαόν ο οποίος είναι άξιος πάσης βοηθείας και
συμπαραστάσεως. Έρχομαι, δια να ενθρονισθώ, εν αγάπη Χριστού,
μέσα εις τας καρδίας σας, μέσα εις την καρδίαν του καθενός
σας.
Και εάν αυτό το
κατορθώσω πολλήν θα δοκιμάσω χαράν και καύχησιν εν Κυρίω.
Ουδέποτε θα ζητήσω τι δια τον εαυτόν μου, θα ζητώ όμως δια την
Επαρχίαν μου, δια τους ευλογημένους χριστιανούς μου, αυτό
άλλωστε, έπραξα μέχρι σήμερον όπου κι αν με έταξεν η Εκκλησία.
Εν τη διοικήσει της Επαρχίας ταύτης θα είμαι ουχί ο δεσπότης,
αλλά ο πατέρας και αδελφός σας."
Κατακλείων τον
λόγον απηυθύνθη προς τον Πατριάρχην. "Θέλω
να είσθε βέβαιος, Παναγιώτατε, ότι θα παραμείνω πιστός εις την
Εκκλησίαν και εις τον Κύριον της Εκκλησίας, αλλά και
αφοσιωμένος εις τον Οικουμενικόν Θρόνον, και εις τον
προκαθήμενον Αυτού, τον Πατριάρχην της υπ' ουρανόν Ορθοδοξίας,
κύριον κύριον Βαρθολομαίον τον Ίμβριον."
Εξελθών του Αγίου
Βήματος ο Πατριάρχης ωμίλησε τελευταίος μετά βίας κρύπτων την
συγκίνησίν του, αποστραγγίσας πρότερον τα δάκρυά του.
"Εορτή και πανήγυρις είναι σήμερα δια την Ίμβρον και τους απανταχού
Ιμβρίους. Και πώς θα ημπορούσα να λείψω από αυτήν την
ευφρόσυνον ημέραν εγώ που όλη η ύπαρξίς μου δονείται και
συγκλονίζεται εις το άκουσμα και μόνον του ονόματος της
Γενετείρας και εις την ανάμνησιν των εν αυτή παιδικών και
νεανικών μου χρόνων;
Ιδού, λοιπόν, και
εγώ εν τω μέσω όλων υμών των συμπατριωτών μου, των συναθροισθέντων εις την φίλην πατρίδα δια την ενθρόνισιν του
νέου ποιμενάρχου αυτής, του και γόνου αυτής, Ιερωτάτου αδελφού
εν Χριστώ, κ. Κυρίλλου· ο οποίος εν υπακοή προς την Εκκλησίαν,
ως αρμόζει εις κληρικόν, εδέχθη το επίταγμα και ήλθε να
εργασθή εις το εδώ γεώργιον του Κυρίου με "ζήλον αληθινόν δια
το κοινόν της πατρίδος συμφέρον". Η μέχρι τούδε πολυετής
διακονία του εν τη Εκκλησία εγγυάται περί της επιτυχίας της
εδώ ποιμαντορίας του. Διότι και αγάπην πολλήν έχει προς όλους
-και μάλιστα τους κοπιώντας και πεφορτισμένους της ζωής- και
καταδεκτικότητα και απλότητα και χιούμορ και, προ πάντων,
φόβον Θεού και αγάπην προς την Ίμβρον.
Αυτή η αγάπη προς
την πατρίδα έφερε τον άγιον Ίμβρου να την διακονήση. Και από
σήμερα επισήμως θέτει την χείρα επί το άροτρον. Θα περιέρχεται
τα χωριά -πάντοτε με το χαμόγελό του- και θα στηρίζει τους
έχοντας ανάγκην, θα περικρατή το γήρας, θα επισκέπτεται τους
ασθενείς, θα συντροφεύει την μοναξιά των πολλών κατά τις
ατελείωτες νύκτες του χειμώνα, θα προσεύχεται για ένα καλύτερο
αύριο της Γενετείρας, θα περιμένει κάθε καλοκαίρι τα
αποδημητικά πτηνά της -κι εμείς όλοι θα τον στηρίζουμε: η
Μητέρα Εκκλησία, προσωπικώς ο Ίμβριος Πατριάρχης, τα σωματεία
των Ιμβρίων του εξωτερικού, οι επιμέρους απανταχού Ίμβριοι
προσωπικά, αλλά προ παντός θα τον στηρίζει και θα τον ενισχύει
η χάρις του Αρχιποίμενος Χριστού, εις τον οποίον παιδιόθεν
αφιερώθηκε ο νέος προσφιλής ποιμενάρχης μας. Θερμή θα
ανεβαίνει υπέρ αυτού η προσευχή μας εις τον Θρόνον του Κυρίου."
Ανεφέρθη ακολούθως
εις τους ξενιτευμένους Ιμβρίους και τους παρώτρυνε να
επιστρέψουν -ιδίως οι συνταξιούχοι- στις προγονικές τους
εστίες.
Ευχαρίστησεν όλους
-και τον Τούρκον έπαρχον- δια την παρουσίαν των και
προσέφερε μίαν ράβδον εις τον Μητροπολίτην αναφωνήσας τρις το
"Άξιος".
Αυτή η μυριόστομος
ιαχή επανελήφθη πολλάκις υπό του λαού. Τέλος εψάλη ο
πολυχρονισμός του Μητροπολίτου και του Πατριάρχου. Αφού
εδέχθη ο ενθρονισθείς τα συγχαρητήρια και τος ευχάς όλων,
εξήλθε του ναού εν μέσω λαού κραυγάζοντος το άξιος, άξιος και
χειροκροτούντος - είδος τούτο έξωθεν επ' εσχάτων εισαχθέν.
Επηκολούθησαν τα
κεράσματα. Γλυκίσματα, ποτά, αναψυκτικά. Προς όλους.
Χριστιανούς και Μουσουλμάνους. Τα παιδάκια του διπλανού
σχολείου - άλλοτε ρωμαίικου - έκαμαν ουρά για να κεραστούν και
μερικά επανέρχονταν και δυο και τρεις φορές. Χαλάλι. Το
μεσημέρι παρετέθη γεύμα στο Κάστρο προς πάντας τους εκ της
αλλοδαπής προσελθόντας.
Το απόγευμα και
πάλιν από την γέφυρα του πορθμείου ο Πατριάρχης
κρατώντας κλάδους βασιλικού, ευλογούσε τους χριστιανούς που
τον απεχαιρέτησαν στην προκυμαία. Το καράβι σιγά-σιγά
απομακρύνεται. Ο ήλιος πέφτει πίσω απ' τα βουνά της Ίμβρου. Η
πανήγυρις τελείωσε. Από αύριο αρχίζουν τα βάσανα για τον νέο
Μητροπολίτη. Προβλήματα σοβαρά, δυσεπίλυτα ή και άλυτα. Το
ποίμνιο των 250 γερόντων ίσως αύριο γίνει 249 και μεθαύριο;
Στεκόμουν και εγώ ο
τάλας σε μιάν άκρη και έβλεπα το νησί που χανόταν απ' τα μάτια
μου. Μου έρχονταν στο νου όλα όσα είδα και όσα άκουσα. Πού δεν
ήσαν διόλου ευχάριστα. Μου ήλθαν σκέψεις απαισιόδοξες για το
μέλλον του νησιού. Αλλά πάλιν τα αδύνατα. Παρά τοις ανθρώποις,
δυνατά παρά τω Θεώ.
Μου ήλθε στο νου η φράσις της Σκάρλετ Ο' Χάρα στο "Όσα παίρνει ο άνεμος":
"Tomorrow
is another day".
Αύριο ξημερώνει μιά άλλη ημέρα.
Ας ευχηθούμε ότι θα
είναι καλύτερη. Και για τον νέο δεσπότη και για το νησί. Το
αξίζουν.
Αρχιμ.
Δοσίθεος
-
Όταν πρωτοήρθα στη
Πόλη το 1984 είδα μπροστά μου
μια μαυρίλα. Μιαν απελπισία. Είδα ναούς αραχνιασμένους,
ετοιμόρροπους. Τζάμια σπασμένα, αυλές
χορταριασμένες, κόσμος φοβισμένος. Όσοι
μπόρεσαν είχαν φύγει. Έμειναν όσοι δεν μπόρεσαν να φύγουν.
Και έλεγα μέσα μου: Μα εδώ
υπάρχει ένας άγγελος.
Διότι σύμφωνα με την διδασκαλία της Εκκλησίας
μας, ο κάθε ένας μας έχει ένα φύλακα
άγγελο. Αλλά και κάθε έθνος και
κάθε πόλις έχει τον δικό της άγγελο.
Πού είναι ο άγγελος της
Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως; Να ευανγελισθή, να φέρη χαρά, να
φέρη ευτυχία, να φέρη ελπίδα;
Και
όταν άκουσα σε κάποια στιγμή, εκεί στο ξενοδοχείο
της Μεγάλης Βρεπανίας, τον αοίδιμο
Πατριάρχη Δημήτριο να λέγη στον Παναγιώτη Αγγελόπουλο
«Άγγελος εξ
ουρανού ευηγγελίσθη»
άρχισα να καταλαβαίνω, Παναγιώτατε Δέσποτα, ότι ο άγγελος της
Εκκλησίας
Κωνσταντινουπόλεως αφυπνίσθη και έρχεται να
βοηθήση. Έρχεται να ευαγγελισθή...
Πράγματι, αδελφοί μου, των ενιαυτών περιτελλομένων,
περνώντας τα χρόνια από το '84 έως σήμερα τα
πράγματα έχουν αλλάξει. Το φτερούγισμα του αγγέλου το αισθανόμεθα όλοι!
Την αύρα από το πέρασμα του την αντιλαμβανόμεθα.
Οι εκκλησίες ανεκαινίσθησαν. Η αίθουσα αυτή πού συνήχθημεν σήμερον
ανεκαινίσθη. Οι άνθρωποι πράγματι άνω θρώσκουν, σήκωσαν το κεφάλι!
Δεν είναι πια γονατισμένοι από φόβο...
Ξέρω ότι κάνει ψύχρα ακόμη, αλλά γνωρίζω ότι παρ' όλη την ψύχρα
τα χελιδόνια θα έλθουν και θα χτίσουν φωλιές... Ξέρω ότι η γη είναι ακόμη
κρύα, δεν ζεστάθηκε όσο πρέπει,
αλλά οι αμυγδαλιές άνθισαν... Έρχεται η άνοιξις λοιπόν θαρθή και το
καλοκαίρι...
Για
αυτό όταν άκουγα τον Παναγιώτατο αυθέντη και
δεσπότη
μας παλαιότερα να λέη «μείνετε εδώ, θάρθουν
κάποιες καλύτερες ημέρες»
εσκεπτόμουν και έλεγα
εν εαυτώ: «Εξ εαυτού τα λέγει ή άγγελος αυτώ λελάληκε;»
Απεδείχθη ότι άγγελος, ο
άγγελος της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως ελάλει και υπετονθόριζε εις
τα ώτα του Παναγιωτάτου αυτή την ελπίδα. Η ελπίδα ήλθε,
τα πράγματα διορθώνονται, η ομογένεια θάλλει, ζει
με ελπίδα, ζει έχουσα άνω τας καρδίας...
Παρετήρησα εις το αέτωμα του εικονοστασίου του Ναού σας γραμμένη
την φράσι: «Ευαγγελίζου γη χαράν
μεγάλην». Ας πάη κάποιος
να πρόσθεση από κάτω: «Ευαγγελίζου καί συ Πόλις των πόλεων χαράν
μεγάλην»!
Έρχονται ημέρες ωραίες, ημέρες ευτυχείς. Τα πράγματα
άλλαξαν, δεν μπορούν να πάνε πια πίσω... και να
ξέρετε, αδελφοί μου, κάτι:
Δεν θα βρεθή ποτέ πια χέρι να πυροβόληση τις
εικόνες του Ναού σας...
Λογίδριον εκφωνηθέν εις το «Γεωργιάδειον Αρρεναγωγείον»
Βαφεοχωρίου κατά την πανήγυριν του Ιερού
Ναού Ευαγγελίστρια της αυτής Κοινότητος του Βοσπόρου τη 25η
Μαρτίου ε.έ. κελεύσει Πατριαρχική υπό του
Καθηγουμένου της
Ι Μ. Τατάρνης Αρχιμ. Δοσιθέου
Ταξίδι
στην Ιστορία
Ένα ταξίδι στην Καππαδοκία,
είναι ένα ταξίδι στην ιστορία. Σ’
ένα τέτοιο ταξίδι μετέσχε
προσφάτως και ο γράφων. ΄Eζησε
στην ιστορία, προσκύνησε σε
χώρους ιερούς, σε μέρη πού πάντα
επιθυμούσε να επισκεφθή, αλλά
δεν το είχε κατορθώσει. Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός
Πατριάρχης ηγαθύνθη να
συμπεριλάβη την εμήν
ελαχιστότητα εις την τιμίαν
συνοδείαν Του. Δύο Θείες
Λειτουργίες και ένας εσπερινός
στην Καππαδοκία
είναι ένα όνειρο πού
πραγματοποιείται. Είναι ο
ευλογημένος τόπος όπου η
Χριστιανική πίστις είχε βαθειές
τις ρίζες. Απ’ τα χρόνια των
Αγίων Αποστόλων. Εκεί οι μεγάλοι
Καππαδόκαι Πατέρες έζησαν,
μεγαλούργησαν, εδογμάτισαν «Τριάδα
σέβειν Αγίαν», ηγίασαν. Βιάζει
μου την γραφίδα ο πόθος να
καταγράψω στο άψυχο χαρτί όσα η
ψυχή μου ένοιωσε. Κάτι που μάλλον
δεν θα κατορθώσω...
Το αεροπλάνο
προσγειώνεται στο αεροδρόμιο
της Καισαρείας.
Δεν την επισκεπτόμεθα. Ο
προορισμός μας είναι άλλος. Αλλά
και μόνον πατώντας σ’ εκείνο το
ευλογημένο έδαφος νομίζεις ότι
θα χαιρετήσης ή μάλλον θα
προσκυνήσης με προσκύνησιν
εδαφιαία τον Άγιο
Βασίλειο. Αισθάνεσαι ότι
ξάφνου θα εμφανισθή μπροστά σου.
Αυτή η μεγάλη της Εκκλησίας
μορφή, ο όλως ιερωμένος Θεώ,
κατώρθωσε να μεταβάλη τα «Καππαδόκια
κακά», τας αγριελαίους εις
καλλιελαίους. Πατούμε σε έδαφος,
όπου ήκμασεν ο κοινοβιακός
μοναχισμός, η φιλανθρωπία, η
ορθοδοξία τής πίστεως. Μου ήλθε
να προσκυνήσω το χώμα όπου
επάτησαν αι πόδες τόσων αγίων
Πατέρων. Αλλά χώμα δεν υπήρχε
πουθενά. Άσφαλτος μόνο και
τσιμέντο. Κι εδώ η αστυφιλία. Κι
εδώ οι άχαρες πολυκατοικίες. Και
συνεχώς ξεφυτρώνουν κι άλλες.
Δεκαπενταόροφες, κακοφτιαγμένες,
με ζωηρά χρώματα βαμμένες. Όπως
και στην Πόλι.
Χωρίς μπαλκόνια, χωρίς εξώστες,
χωρίς πράσινο. Ούτε ένα λουλούδι.
Σε πεντακόσιες πενήντα χιλιάδες
ο πληθυσμός της Καισαρείας
τώρα. Και η φτώχεια απερίγραπτη.
Ενδεικτική η επιγραφή: Γίνεται
έκπτωσις στο .... ψωμί!
Αριστερά μας διαγράφεται
περήφανο, χιονισμένο τό Αγγαίον
όρος με τας τέσσαρες χιλιάδες
σχεδόν μέτρα του. Είναι το
ψηλότερο τής Μικράς Ασίας. Και
ενώ ο ήλιος έγερνε προς την δύσι,
ένα ολόγιομο φεγγάρι
ξεπροβάλλει απ’ τις βουνοκορφές
του. Θέαμα εξαίσιο που μας
θυμίζει το αγιογραφικό «στήτω
ήλιος κατά Γαβαών και σελήνη
κατά φάραγγα Αιλών».
Προορισμός το Προκόπιον
δια διανυκτέρευσι. Περνούμε
περιοχές έρημες. Ακαλλιέργητες,
απέραντες εκτάσεις, υψίπεδα όπου
η παρουσία τού ανθρώπου είναι
σπάνια. Ελάχιστα τα χωριά στην
διαδρομή μας. Οι καλλιέργειες
είναι ελάχιστες. Όπου υπάρχει
νερό κι αυτό είναι πάντα λίγο.
Αμπέλια λυμφατικά, βερυκοκές
αναιμικές. Φτώχεια και
εγκατάλειψις. Οι σύγχρονες
μορφές καλλιέργειας ανύπαρκτες.
Ύστερα από διαδρομή μιας ώρας σε
άσφαλτο κακοδιατηρημένη και με
κλίσεις πέραν τού 10% εμφανίζεται
το Προκόπιο.
Κάτω χαμηλά σε μια ευρεία
κοιλάδα ξενοδοχεία πολλών
αστέρων φωτισμένα και
χιλιοπλουμισμένα μάς περιμένουν.
Ξεχνάς ότι βρίσκεσαι στο κέντρο
τής Μικράς Ασίας. Κάποια
αραιοφυτευμένα πεύκα και
αρκετές λεύκες στα ρυάκια δίπλα,
δίνουν ένα τόνο πρασίνου. Όμως το
κλίμα στα χίλια εκατό μέτρα πού
βρισκόμαστε είναι ξηρό, η νύχτα
δροσερή και ο ύπνος ευχάριστος.
Όσο να με πάρη ο ύπνος
σκέπτομαι: Βρισκόμαστε στο Προκόπιο.
Ένα χωριό γνωστό στην Ελλάδα από
τον Άγιο Ιωάννη
τον Ρώσσο. Αλλ’ όχι μόνον.
Εδώ συμβαίνει και κάτι άλλο. Το
αισθάνομαι. Δεν είναι το αεράκι
πού με δροσίζει από το ανοιχτό
παράθυρο. Δεν είναι το μελιχρό
φως τής σελήνης πού μεσουρανεί.
Ούτε το άρωμα κάποιων λουλουδιών
από τον κήπο τού ξενοδοχείου.
Αισθάνομαι ότι απ’ το παράθυρο
μπαίνει ένα άρωμα διαφορετικό,
όλως άλλο. Είναι το άρωμα τής
αγιότητας του τόπου.
Ας γυρίσω όμως απ’ το
δεξιό πλευρό για να αποκοιμηθώ.
Κι από το πολύ να σκέπτεται
αποκοιμήθηκεν ο γέρος...
Αύριο έχουμε Θεία
Λειτουργία στην Σινασό.
Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα... Στον
ναό των Αγίων Κωνσταντίνου
και Ελένης. Ο ναός στέκεται
όρθιος. Όμως και οι πλάκες από το
δάπεδο λείπουν. Τα παράθυρα δεν
έχουν κάν κουφώματα. Έτσι τα
περίεργα παιδικά ματάκια δεν
δυσκολεύονται νά βλέπουν απ’
έξω. Εξ άλλου είναι εύκολο. Ο ναός
είναι χωμένος στη γη. Για να μη
πολυφαίνεται. Να μη προκαλή.
Εικόνες δεν υπάρχουν. Τέμπλο δεν
υπάρχει. Ο χώρος χρησιμοποιείται
για γιορτές και πανηγύρια.
Ετοιμάζονται τα τής Θ.
Λειτουργίας. Όλα έχουν έλθει απ’
την Πόλι.
Από Άγιο Δισκοπότηρο μέχρι
μαχαίρι για το αντίδωρο. Εκεί δεν
υπάρχει τίποτε. Ούτε καρφί για να
κρεμάσουμε το θυμιατό. Έξω
ακούονται ζουρνάδες και
νταούλια. Σείονται σημαίες
τουρκικές και ελληνικές. Εισβάλλουν
οι ..... Έλληνες.
Κατά τις εννέα και μισή
φθάνει ο Πατριάρχης
με την των αρχιερέων συνοδεία
Του. Ενδύεται κατά την αρχαίαν
τάξιν. Ο χορός με επί κεφαλής τον
Άρχοντα Πρωτοψάλτη ψάλλει το
αργό «Αναστάσεως ημέρα» Μανουήλ
του
Χρυσάφου.
Η
Θεία Λειτουργία αρχίζει. Κατά
την Πατριαρχικήν τάξιν. Είναι
Κυριακή τού Παραλυτικού, Μαΐου 26.
Μετά το Ευαγγέλιο ομιλεί ο Πατριάρχης.
Λαμβάνει αφορμήν από την
ονομασία τού Ναού. Και
αναφέρεται στην ανεξιθρησκεία
του Μεγάλου
Κωνσταντίνου. Επέτρεψε την
Χριστιανική πίστι και οι
άνθρωποι ζούσαν αρμονικά χωρίς
διαμάχες και φανατισμούς. Έτσι
ζούσαν και οι εδώ Χριστιανοί με
τούς μουσουλμάνους, έως ότου
ήλθεν η αποφράς ημέρα... Τώρα όμως
ήλθε μια νέα εποχή κατανοήσεως,
αλληλοπεριχωρήσεως, σεβασμού
τής διαφορετικότητος. Και
ελπίζουμε ότι αυτό θα συνεχισθή.
Επακολούθησε προσφώνησις και Τουρκιστί
προς τον δήμαρχο τής Περιοχής.
Αλλ’ ως αγνοών την γλώσσαν
αδυνατώ να καταγράψω τα λεχθέντα.
Πάντως ήσαν ευχαριστίαι δια την
υποδοχήν. Τας επιδαψιλεύσεις και
για την άδεια προς τέλεσιν της
Θείας Λειτουργίας.
Όλα τελείωσαν κατ’ ευχήν.
Ο Πατριάρχης μετέβη
μετά τής συνοδείας του εις το
δημαρχείον τής πόλεως και εις
γεύμα. Αλλ’ ο γράφων αποπηδήσας
εξέκλινε λάθρα και εξαφανισθείς
ηκολούθησε το συνεργείον τής ΕΡΤ
πρός ξενάγησιν εις την περιοχήν. Τί
είδα; Πράγματα πού ούτε καν
υπωπτευόμουν.Τριάντα χιλιόμετρα
μακρύτερα είναι το Καϊμακλή.
Εκεί υπάρχει μία απ’ τις
υπόγειες πολιτείες τής Καππαδοκίας.
Χωρούσε εξ χιλιάδες Χριστιανούς.
Είναι έργα φόβου και αγωνίας. Αλλ’
ας βάλω σε τάξι τις σκέψεις μου. Οι διάφοροι επιδρομείς εξ
Ανατολών και Νότου ένα σκοπό
είχαν. Την Πόλι.
Όλοι όμως έπρεπε να περάσουν από
τα υψίπεδα τής Καππαδοκίας. Όμως
η οχύρωσί της ήταν δύσκολη. Οι
χθαμαλοί λόφοι
δεν προσφέρονταν για σθεναρή
άμυνα. Οι πληθυσμοί δεν είχαν πού
να καταφύγουν. Και οι επιδρομές
ήσαν συνεχείς και αλλεπάληλες.
Βρέθηκε η λύσις τού ασπάλακος. Τό
έδαφος προσφέρονταν. Είναι
ψαμμίτης και σκάβεται εύκολα.
Έσκαψαν λοιπόν πόλεις υπόγειες.
Πενταόροφες. Με δαιδαλώδεις
διαδρόμους γύρω από ένα κεντρικό
αεραγωγό. Με Εκκλησίες και
χώρους ταφής. Με υπνοδωμάτια και
σταύλους. Με μύλους και αποθήκες.
Με μαγειριά και αναπαύσεις. Μέ
φωτισμό ανύπαρκτο σχεδόν. Με
λυχνάρια και δάδες. Ατμόσφαιρα
πνιγηρή. Δρομίσκοι και στοές
στενόχωρες πού πρέπει να
γονατίσεις για να διέλθης. Δεν
μπορέσαμε να μείνουμε πέρα τής
ώρας. Τα πνευμόνια μας ζητούσαν
επίμονα καθαρόν αέρα και τα
μάτια μας το φως τού ήλιου. Πώς
ζούσαν και για πόσο ζούσαν στα
έγκατα της γης; Μυστήριο! Κι όταν
οι επιδρομείς περνούσαν άνθιζαν
ξανά οι πόλεις και τα χωριά. Καημένη
Χριστιανοσύνη, τι τράβηξες για
να επιβιώσης σ’ αυτά τα μέρη. Τα
κατάφερες όμως. Έως ού έφθασεν η
αποφράς ημέρα ...
Τό μικρό μας λεωφορείο
τραβά ντάλα μεσημέρι για το Γκέρεμε.
Είναι ένα τοπίο μοναδικό στον
κόσμο. Παντού γύρω μας κολώνες
πελώριες ψαμμίτη. Όσες έχουν
σκληρό «καλυμαύχι» διατηρούνται.
Άλλες το φορούν στραβά, σ’ άλλες
είναι έτοιμο να πέση. Όσες δεν
έχουν αποσαθρούνται, καταρρέουν.
Επί εκατομμύρια χρόνια ο άνεμος,
η βροχή, η διαφορά θερμοκρασίας
ημέρας και νύχτας, η παγωνιά
επιτελούν αργά αλλά σταθερά το
έργο τής διαβρώσεως. Στις
μεγαλύτερες κολώνες σκαλισμένες
κατοικίες. Εύκολο το σκάψιμο,
μηδαμινή η δαπάνη. Μια σμίλη και
ένα σφυρί και το σπίτι είναι
έτοιμο. Χωρίς στέγη, χωρίς
κεραμίδια, χωρίς τούβλα και
σοβάδες. Και το κυριώτερο με
σταθερή θερμοκρασία, χειμώνα,
καλοκαίρι.
Μαγαζάκια
προχειροστημένα πωλούν λογής-λογής
αναμνηστικά. Μέχρις και γύψινες
αναπαραστάσεις των βράχων.
Εξόχως κακότεχνες. Υπάρχουν και
καμήλες. Για τούς τουρίστες.
Λιάζονται οι ταλαίπωρες
αναχαράζοντας τούς βλωμούς των
και κοιτάζοντας ηλιθίως τούς
διερχομένους. Θα σηκωθούν μόνον
όταν βρεθή ο τολμηρός τουρίστας
πού θα σκαρφαλώση στην καμπούρα
τους. Και ο καμηλιέρης ντυμένος
με την τοπική πλην ευτελή
ενδυμασία του τον αμερικάνο ή
τον άγγλο τουρίστα που
υπερήφανος θα φωτογραφηθή επί
τού ήβου με ύφος Λώρενς τής
Αραβίας.
Φθάνουμε στό «ανοιχτό
μουσείο» τού Γκέρεμε.
Στά βράχια διακρίνονται
απειράριθμες τρύπες. Κελλία
μοναχών, εκκλησίες, ασκητήρια.
Άλλα στα ψηλά, άλλα χαμηλά. ΄Αλλά
εμπρός μας, άλλα απόμερα.
Πληρώνουμε εισιτήριο. Είναι
Κυριακή και ο κόσμος πολύς.
Μαθητούδια ανακατεμένα με
τουρίστες. Άλλοι μισόγυμνοι,
άλλοι προσκοπάκια ετών
εβδομήντα. Ντόπιοι και ξένοι,
χριστιανοί και μουσουλμάνοι. Μια
κινούμενη μάζα. Διαβάζουν
επιγραφές, μπαίνουν, βγαίνουν.
Μέσα σ’ αυτή την κοσμοσυρροή και
το συνεχές πήγαινε, έλα,
αισθάνονται ότι είμαι ο μόνος
σχετικός με τον χώρο. Αισθάνομαι
σαν να είμαι ο τελευταίος
καλόγηρος αυτών των μοναστηριών.
Γίνονται ένα μ’ αυτά τα
αγιασμένα βράχια. Μπαίνω σε
χώρους γνώριμους. Εδώ είναι το
ιερό, το καθολικό, ο νάρθηξ. Εκεί
η τράπεζα, δίπλα το μαγειριό. Εδώ
το μαγγιπείον, εκεί ο μύλος. Όλα
γνώριμα σε μένα, οικεία. Είμαι
σαν στο μοναστήρι μου. Έρχομαι
για πρώτη φορά και αισθάνομαι
σαν να έζησα εδώ για όλη μου την
ζωή.
Αρκετές ολόσκαφες
εκκλησίες έχουν και
τοιχογραφίες. Εφ’ υγροίς, τέχνη
για πάντα χαμένη. Εικόνες
ολοζώντανες, λαϊκής τέχνης τού
ενάτου και τού δεκάτου αιώνος. Με
πολλές ανορθογραφίες. Μα σημασία
έχει το τι παριστούν, τι θέλουν
να εκφράσουν και όχι η
ορθογραφία. Τα μάτια στις
χαμηλότερες τοιχογραφίες είναι
βγαλμένα. Για να μην βλέπουν οι
εικονιζόμενοι άγιοι τις
αισχρουργίες. Αφελής ταύτισις
εικόνας και εικονιζόμενου.
Κι όλα αυτά με τον φόβο
τού αφανισμού. Οι βράχοι
αποσαθρούνται, διαλύονται σε
ψιλή άμμο. Η φθορά είναι
καταφανής. Για πόσο θα αντέξουν;
‘Ισως γιά αιώνες, αλλ’ όχι για
πάντα ...
Φεύγοντας έκαμα μια
βαθειάν υπόκλισι. Ο αμόναχος
μοναχός υποκλίνεται
βαθυσεβάστως εις τούς ανωνύμους
αγίους μοναχούς της Καππαδοκίας.
Άγιοι του Θεού πρεσβεύσατε υπέρ
εμού του αμαρτωλού.
Αλλά της ημέρας
διελθούσης ήγγικεν η εσπέρα. Και
περί λύχνων αφάς είναι καλή μια
βόλτα στην αγορά τού Προκοπίου.
Τα σπίτια είναι σχεδόν όλα
παλαιά, προ τής ανταλλαγής. Όπως
ήσαν τότε. Με καταφανή την εκ του
χρόνου φθοράν. Τουριστικά
καταστήματα, εστιατόρια
αμβιβόλου καθαριότητος,
ζαχαροπλαστεία. Όλα για τούς όλο
και αυξανόμενους τουρίστες. Εξ
άλλου αυτή είναι η μόνη τους
απασχόλησις. Οι υπόλοιποι έφυγαν.
Για την Πόλι. Με ελπίδα ότι κοντά
είναι και η Ευρώπη.
Πλήν όμως αύριο έχουμε
Θείαν Λειτουργία επί τη μνήμη
του Αγίου Ιωάννου
του Ρώσσου. Καιρός
επιστροφής στο ξενοδοχείο. Αλλ’
ο δαίμων της αργολογίας
παρέτεινε την παραμονή μας εις
την αίθουσα υποδοχής άχρι
μεσονυκτίου. Αφού θάψαμε πολλούς
αποσυρόμεθα. Με την ικανοποίησι
ότι είμεθα άριστοι νεκροθάπται (τα
παραλέω, είπαμε και πολλά καλά
λόγια για πολλούς, αλλ’ όχι και
για όλους).
Το πρωΐ της εικοστής
εβδόμης Μαΐου η Θ. Λειτουργία
γίνεται σ’ ένα ποδοσφαιρικό
γήπεδο. Αρκετά ενωρίς ξεκινάμε
να ετοιμάσουμε τα πρεπούμενα.
Βλέπουμε ότι μόνον τα δοκάρια
θυμίζουν ότι είναι γήπεδο. Είναι
μία αλάνα με θέα προς το Παλαιό
Προκόπιο. Οι υπάλληλοι τής
Δημαρχίας έχουν ήδη αρχίσει το
στήσιμο τής εξέδρας και της
τέντας. Όλα ετοιμάσθηκαν με
αρκετό κόπο. Τα τραπέζια ήσαν
ετοιμόρροπα. Ένας δυνατός αέρας
άρχισε να φυσά. Όμως, όλα πήγαν
καλά. Ο Πατριάρχης
μετά της Τιμίας συνοδείας Του
έρχεται στις εννέα και κάρτο
(όπως λένε στην Πόλι).
Η Θ. Λειτουργία άρχισε με άδειες
τις καρέκλες. Οι πιστοί δεν είχαν
ακόμη φανή. Έφθασαν στο
Ευαγγέλιο. Έπρεπε να φάνε πρώτα
το πρωϊνό τους στο ξενοδοχείο.
Είναι ο νέος τύπος προσκυνητών.
Το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Και
το τερπνόν πάντοτε προηγείται.
Ήλθαν επίσημοι από την Σμύρνη.
Η πρόξενος, ανώτεροι αξιωματικοί
του κλιμακίου του ΝΑΤΟ. Και
ένα λεωφορείο από το νέο Προκόπιον
Ευβοίας. Ακύρωσαν και
άλλα δύο. Ένεκα
Μπούς με τα περί
τρομοκρατικού κτυπήματος στην
Τουρκία μέχρι της 22ας Μαΐου. Τώρα
έχουμε 27 Μαΐου. Αλλά μπορεί να
έκαμε λάθος ο πλανητάρχης. Μήπως
είναι το πρώτο ή μήπως θα είναι
το τελευταίο; Και οι νεοέλληνες
φοβούνται πολύ για την ζωούλα
τους.
Μετά τό Ευαγγέλιο
ωμίλησεν ο Πατριάρχης.
Για τον άγιο Ιωάννη
τον Ρώσσο, πού εδώ έζησε
σκλάβος. Για την εμμονή στην
πίστη τού Χριστού. Για τις
κακουχίες πού πέρασε, για την
υπομονή του. Για την ελπίδα τής
σωτηρίας. Για το ότι η ελπίς επί
τον Κύριον δίνει λύσεις εις τα
προβλήματα όλων μας. Και όταν με
το καλό η Θ. Λειτουργία τελείωσε,
ακολούθησε ένα ταπεινό
προσκύνημα στους χώρους της
ασκήσεως του αγίου Ιωάννου. Τα
αυτοκίνητα σταμάτησαν χαμηλά.
Έπρεπε να ανεβούμε στο παλαιό Προκόπιο
πού ήταν χτισμένο στην
δυτική πλευρά ενός πελώριου
ψαμμητικού βράχου. Που είναι όλο
τρύπες κατοικιών και μοιάζει από
μακρυά σαν ελβετικό τυρί. Πόρτες,
παράθυρα, εκκλησίες, σκάλες,
αγιογραφίες και μπροστά
απλωμένη μπουγάδα. Ανηφορίζουμε
στο καλντερίμι. Μπροστά απ’
όλους ο Πατριάρχης.
Τα σπίτια είναι όλα έρημα,
πεσμένα. Το κράτος μετέφερε τους
κατοίκους χαμηλότερα σ’ ένα
άχαρο συνοικισμό με ομοιόμορφα
σπίτια. Προσκυνούμε πρώτα στον
ναό τού αγίου Γεωργίου.
Είναι σκαμμένος σ’ ένα βράχο
ξεκομμένο, έτοιμος να κυλήση
στην κατωφέρεια. Δεν έχει μείνει
πια τίποτε που να θυμίζη ότι ήταν
κάποτε ναός. Μόνον η αψίς τού
ιερού και κάποιες διακοσμητικές
γραμμές με κόκκινη ώχρα. Εδώ
προσηύχετο ο Άγιος. Εδώ
κοινωνούσε κάθε σάββατο των
Αχράντων Μυστηρίων. Εδώ
τοποθέτησαν αργότερα το τίμιον
λείψανό του όταν τρία έτη μετά
τον θάνατό του (+1730) ευρέθη
ακέραιον και αδιάφθορον. Μέχρι
το 1924.
Λίγο
πάρα πάνω και αριστερά είναι το
αρχοντικό του αγά, του οποίου ο
άγιος ήταν σκλάβος. Ερειπωμένο
τώρα. Αλλ’ όχι για πολύ. Τον χώρο
θα αξιοποιήσουν Αυστριακοί και
θα κάνουν ξενοδοχείο χιλίων
κλινών. Ο δήμαρχος διαβεβαίωσε
ότι θα σεβασθούν τον χώρο όπου
έζησεν ο άγιος. Ίδωμεν ...
Εισερχόμεθα. Πίσω απ’ το
αρχοντικό ευρίσκεται ο σταύλος.
Σκαμμένος στον βράχο. Δεξιά και
αριστερά τα παχνιά των αλόγων.
Στο βάθος σκαλισμένο στον βράχο
το κλινίδιον του Αγίου. Βράχος
και άχυρα το στρώμα. Σκλάβος στο
σώμα, ελεύθερος στην ψυχή.
Απελεύθερος Χριστού.
Προσκυνούμε τον βράχο και
αναχωρούμε με σκέψεις θλιβερές.
Στις πέντε το απόγευμα θα
ψαλή υπαίθριος εσπερινός στο ΄Αβανος.
Θα αποδώσουμε την εορτή του
Αγίου. Ξεκινάμε νωρίτερα για να
ετοιμάσουμε. Το ΄Αβανος
απέχει επτά χιλιόμετρα από το Προκόπιο.
Συναντάμε πάλι τούς παράξενους
βράχους. Αυτός εδώ μοιάζει με
καμήλα. Εκείνος με πίθηκο. Αυτά ο
ξεναγός. Η φαντασία οργιάζει.
Είναι και αμμώδεις πλαγιές. Σαν
κυματισμοί από φίνο μετάξι. Σαν
πτυχές από αέρινο τούλι. Σαν
καϊμάκι βγαλμένο από κορνέ από
χέρι επιδέξιου ζαχαροπλάστη
πάνω σε γαμήλια τούρτα. Στο ΄Αβανος
βράχια και πάλιν βράχια. Και εδώ
εισιτήριο. Εκκλησίες, κελλιά,
ασκητήρια όλα σκαπτά και
σμιλεμένα.
Είναι Δευτέρα προς το
εσπέρας και οι τουρίστες ολίγοι.
Στα πεταχτά και με πολύ ιδρώτα,
επισκέπτομαι όσες εκκλησίες
προλαμβάνω. Έχω αφήσει πολλές
για άλλη επίσκεψη. Οι βράχοι
είναι σαν ένα τεράστιο πέταλο.
Και στο μέσον, κάτω από στέγαστρο
πού μόλις στήθηκε ψάλλεται ο
εσπερινός. Τα τροπάρια
αντιλαλούν στα βράχια. Και οι
ψυχές των απ’ αιώνες
κεκοιμημένων ασκητών χάνονται
ακούοντας ψαλμωδίες πού για
αιώνες πολλούς είχαν να ακούσουν.
Και οσφραίνονται θυμιάματος
θυσίας εσπερινής και
ευφραίνονται. Και βλέπουν τον Πατριάρχη
του Γένους χοροστατούντα
και δέονται του Κυρίου
Πολυχρόνιον Αυτού ποιήσαι για να
έρχεται κάθε χρόνο να ευλογή το
ποίμνιό του και να ευλογήται απο
τους αγίους του ΄Αβανος.
Στο τέλος ομιλεί ο Πατριάρχης.
Ευχαριστεί τον Πανάγαθο Θεό που
για τρίτη χρονιά χοροστατεί
σε εσπερινό στο ΄Αβανος.
Αισθάνεται ως νησιώτης, χαρά που
τελεί εσπερινό στο ύπαιθρο. Και
μάλιστα σε χώρο καθηγιασμένο απο
πλήθος ανωνύμων ασκητών. Ο
εσπερινός τελείωσε. Κι εγώ μετά
βίας τελειώνω. Κόρας γαρ ού
προσγίνεται.
Καππαδοκία,
Καππαδοκία. Είσαι το κέντρον της
Μικράς Ασίας.
Είσαι
στο κέντρο της καρδιάς μας.
Αρχιμ.
Δοσίθεος - 6 Ιουνίου 2002
Είθισται...
και εις τον παγκόσμιο και εις τον
εθνικό μας χώρο να εορτάζονται αι
επέτειοι μεγάλων και σημαντικών
γεγονότων. Είναι μια παμπάλαια
συνήθεια που έρχεται από την
Παλαιά Διαθήκη και τους αρχαίους
πολιτισμούς. Εξ άλλου όλες οι
εορτές της Εκκλησίας μας, είναι «επέτειοι»
αναμνήσεις δηλαδή μεγάλων
γεγονότων. Και πάμπολλα έθιμα, όπως
μνημόσυνα, γενέθλια, εορτές
τοπικές ή εθνικές είναι «επέτειοι».
Ο
λόγος είναι ένας. Και τον αναφέρει Γρηγόριος
ο Θεολόγος εις τον λόγον του
εις την Καινήν Κυριακήν: «ίνα μη
εξίτηλα τω χρόνω γένηται τα καλά,
μηδέ παραρρυή λήθης βυθοίς
αμαυρούμενα». Για να μη
ξεχασθούν τα καλά και σβήσουν με τα
χρόνια και για να μη χαθούν μέσα
στης λησμονιάς τον Βυθό.
Βεβαίως
στην εποχή μας εορτάζονται και
επέτειοι ασήμαντων γεγονότων. Αλλ'
αυτό δεν θα μας απασχολήση τώρα. .Εμείς
θ' ασχοληθούμε δι' ολίγων με μία
σημαντική εκκλησιαστική επέτειο, την
συμπλήρωσι δεκαετίας από της
ημέρας εκλογής του Οικουμενικού
Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου.
Δεν
θα αναφερθώ εις το έργον του. Είναι
τεράστιο. Ούτε θα τολμήσω να το
αποτιμήσω. Είναι ανεκτίμητο. Ένα
πράγμα μπορώ να κάνω προς τιμήν
αυτής της τόσον σημαντικής
επετείου. Να την περιγράψω.
22
Οκτωβρίου. Βρέθηκα στην Πόλι.
Είχα κάποια εργασία, αλλά φρόντισα
να συμπέσει με την επέτειο. Για να
παρακολουθήσω τις εορτές. Για να
μετρήσω τους δημοσιογράφους. Για
να σημειώσω τα ελληνικά τηλεοπτικά
κανάλια.. Αλλά
γιορτές και πανηγύρια δεν έγιναν! Δεν
τις θέλησεν ο Πατριάρχης. Δεν του
ταιριάζουν, δεν τις αγαπά. Ο κόσμος
όλος υποφέρει. Πόλεμοι, πείνα,
καταστροφές. Για γιορτές είμαστε;
Όλα
όσα συνέβησαν εκείνη την ημέρα
έγιναν σεμνά, καλογηρικά (της
παλαιάς καλογηρικής, γιατί η νέα
ενασμενίζεται εις κοσμικάς
επιδείξεις). Ο
Πατριάρχης περί την μεσημβρίαν
εδέχθη την ενδημούσαν ιεραρχίαν
του θρόνου, η οποία υπέβαλε σέβη «επί
τη συμπληρώσει δεκαετίας από της
αναρρήσεως εις τον θρόνον της Α.Θ.
Παναγιότητος του Οικουμενικού
Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου του Α΄».
Εγένετο δε και σύντομος προσλαλιά
υπό του Γέροντος Μητροπολίτου Χαλκηδόνος
κ. Ιωακείμ.
Κατόπιν
εδέχθη την Πατριαρχικήν Αυλήν «ήτις
προσέφερεν εις τον Πατριάρχην
αναμνηστικόν δώρον. Προσεφώνησε
καταλλήλως ο πρωτοσυγκελεύων
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Ικονίου
κ. Θεόληπτος».
Η
Α.Θ. Παναγιότης
παρέθεσε «εόρτιον τράπεζαν»
προς τιμήν της Ιεραρχίας εις τι
εστιατόριον της Πόλεως. Παρών εκ
των επισήμων ήτο ο Γενικός
Πρόξενος της Ελλάδος εν
Κωνσταντινουπόλει.
Αυτή
ήτο η εορτή. Αξίζει
όμως και η συνέχεια: Πατριαρχικός
Ναός του Αγίου Γεωργίου. Σημαίνει η
καμπάνα του Πατριαρχείου για τον
Εσπερινό του Αγ. Ιακώβου του
Αδελφοθέου. Ο
εφημερεύων «ποιεί
ευλογητόν». Αναγινώσκεται ο Προοιμιακός
Ψαλμός. Και στο «Κύριε
εκέκραξα» παρουσιάζεται ο
Πατριάρχης. Μόνος. Χωρίς
επανωκαλύμαυχο, χωρίς εγκόλπιο.
Στέκεται στο αριστερό στασίδι του
δεξιού Χορού. Ψάλλει μαζί μας. Όχι
τα πρώτα, αλλά τα τυχόντα.
Στρέφεται προς τον λαό. «Ειρήνη
πάσι». Σε ποιούς; Σ' εμάς τους
ψάλλοντας και σε άλλους δύο
προσκυνητές διακριτικά κρυμμένους
πίσω απ' τις κολόνες.
Ο
εσπερινός τελειώνει. Ο Πατριάρχης
απέρχεται ησύχως, όπως και
αθορύβως εισήλθε. Επακολουθεί
μια ομιλία Τούρκου τινος καθηγητού
εις την Πατριαρχικήν βιβλιοθήκην.
Θέμα: Το μιλέτιον κατά την Υψηλήν
Πύλην τον ΙΘ΄ αιώνα. Τουρκιστί
βεβαίως. Πολλοί και εκλεκτοί οι
κεκλημένοι. Υπέρ των Ρωμηών ο
ομιλητής. Ακολουθεί
δεξίωσις στην αίθουσα του Θρόνου. Προς
τιμήν του Καθηγητού και όχι του
Πατριάρχου. Το μόνο που
υπενθύμιζε την επέτειο ήτο ένα
λουλουδένιο «10»
δώρο εκλεκτού ομογενούς.
Ένας
Τούρκος επιχειρηματίας εδώρησε
εις το Πατριαρχείον ένα πολύτιμο
κειμήλιο. Ένα φερμάνι του
σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ (1861-76) επί
περγαμηνής. Περιέχει αναγνώριση του
Πατριάρχου των Ρωμηών Ιωακείμ του
Β΄ (το β΄ 1873-78). Γραμμένο με
την παλαιά αραβική γραφή με χρυσά,
κόκκινα και μαύρα χρώματα. Στην
κορυφή με χρυσά γράμματα ο
πολύπλοκος Τουράς του Σουλτάνου.
Ο Χουσείν κάπου το βρήκε, κάπου
τον αγόρασε - πανάκριβα βεβαίως -
και το προσέφερε δώρο πολύτιμο. «Αγαπά
γαρ το έθνος ημών» (Λουκά Ζ΄, 5).
Η
ημέρα έκλεισε μ' ένα δείπνο σε
κάποιο εστιατόριο της Πόλεως, εν
στενώ κύκλω. Χωρίς προπόσεις και
αντιπροπόσεις. Χωρίς επισημότητες
και πρωτόκολλα. Με μιά καλογηρική
σκούφια και μια μακαρονάδα ιταλική
ai fruti di mare...
Πλησιάζουν
μεσάνυχτα. Η ημέρα σε λίγο θ'
αλλάξει. Δεν με παίρνει ο ύπνος.
Κοιτάζω την Πόλι
απ' το παράθυρο του ξενοδοχείου.
Κοιμάται ή προσπαθεί να κοιμηθεί. Για
να ονειρευθή ένα καλύτερο ξημέρωμα.
Αγνοεί ότι ο
Πατριάρχης των Ρωμαίων έκλεισε
δέκα χρόνια στον Πατριαρχικό Θρόνο.
Το αγνοούν όμως και οι
περισσότεροι των Ορθοδόξων. Το
θέλησε ο ίδιος. Να κυλήση η ημέρα
αυτή απλά ήρεμα σεμνά. Tomorrow
is another day.
Όσοι
όμως αγαπούν τον θεσμό και τον
Πατριάρχη δεν αγνόησαν την επέτειο.
Προσευχήθηκαν από μέσης καρδίας να
είναι το επίλοιπον της
Πατριαρχείας Αυτού ανέφελος,
ειρηνική.
Πολλά
σου τα έτη, Παναγιώτατε Δέσποτα!
Δοσίθεος
Ιερομόναχος
Υ.Γ.
Και τα "Δικά σου" ευλογημένε
"Παπούλη"
Π.Μ.Ρ.
Το
Πέραν πανηγυρίζει...
Έχει περάσει ήδη
μισός αιώνας από τότε που, μείραξ έτι ών,
διάβασα την <<ωραία τού
Πέραν>> τού Τυμφρηστού. Την
είδα και στον κινηματογράφο. Μόνο μη με
ρωτήσετε ποιοί ηθοποιοί έπαιζαν στο έργο
γιατί θα σάς γελάσω. Εκείνο που θυμάμαι
είναι πως το δάκρυ έτρεχε κορόμηλο.
Τα χρόνια περνούσαν,
η υπόθεσις τού μυθιστορήματος (αν ήταν
μυθιστόρημα, γιατί όπως έμαθα αργότερα τα
πρόσωπα ήταν υπαρκτά) ξεθώριαζε μέσα μου.
Έμενε όμως η λέξις: Πέραν.
Πέραν. Στροβίλιζε μέσα στο μυαλό μου.
Κοίταξα λεξικά, άνοιξα εγκυκλοπαίδειες.
Έμαθα που βρίσκεται, πότε άρχισε να
κατοικείται, γιατί ονομάσθηκε έτσι.
Υπάρχει και άλλο Πέραν.
Παλαιότερο κατά πολύ. Το Πέραν
του Ιορδάνου, μα
εδώ πρόκειται για το Πέραν
της Παλαιάς
Πόλεως του
Κωνσταντίνου. Το απέναντι της Νέας
Ρώμης που μόνον ο Κεράτιος
χωρίζει.
Αξιώθηκα πολύ
αργότερα να πάω.
Να το περιδιαβάσω πολλές φορές. Όμως ποτέ
δεν κατόρθωσα να είμαι στο Πανηγύρι
τής Παναγίας στις 21 Νοεμβρίου. Ας
είναι καλά η Ολυμπιακή με τις φτώχειες της
και τις περικοπές των δρομολογίων της.
Ξεκίνησα εφέτος να πάω στην Πόλη για μία και
μόνον ημέρα και έμεινα πέντε. Μέσα σ’ αυτές
έλαχε και το πανηγύρι των Εισοδίων
της
Θεοτόκου.
Πανηγυρίζει λοιπόν
<<η μεγαλώνυμος
κοινότης Σταυροδρομίου>>.
Και τελείται εκεί
Πατριαρχική και Συνοδική Θεία Λειτουργία.
Δις του έτους
ο Οικουμενικός Πατριάρχης
μετά τhς περί
Αυτόν Αγίας και Ιεράς Συνόδου και πάσης τhς Πατριαρχικής Αυλής, εξέρχεται του Φαναρίου
για να λειτουργήση. Η μία είναι κατά
την Κυριακή των Μυροφόρων στην Ιερά
Πατριαρχική Μονή Ζωοδόχου
Πηγής Μπαλουκλή και η άλλη εδώ, στο Πέραν
κατά την εορτή των Εισοδίων
της Θεοτόκου. Μία κατά
την Άνοιξη και η άλλη κατά το Μετόπωρον. Ο
όρθρος αρχίζει στις 8.30. Οι ψάλτες
ευρίσκονται στα στασίδια τους. Ο άρχων Πρωτοψάλτης,
ο Λαμπαδάριος, οι Δομέστικοι,
όλοι. Και άλλοι εξ Ελλάδος και Καναδά.
Ψάλλουν με ζωντάνια στο Πατριαρχικό
ύφος.
Ώρα 9.30. Οι καμπάνες
χτυπούν χαρμόσυνα. Έρχεται ο Πατριάρχης -
Ενδύεται τον μανδύα. Του εγχειρίζουν την
Πατερίτσα. Στέκεται εις τον σολέα και
ακροάται: <<Ο καθαρώτατος ναός του
Σωτήρος, η πολυτίμητος παστάς και Παρθένος,
το ιερόν θησαύρισμα τής δόξης του Θεού,
σήμερον εισάγεται εν τω οίκω Κυρίου...>>.
Ευλογεί ψάλτες και
λαό. Ακούεται παρ’ αμφοτέρων των χαρών
μακρόσυρτο, χαμηλόφωνο, ικετευτικό: <<Εις
πολλά έτη, Δέσποτα>>. Οι χοροί
κατέρχονται των στασιδίων. Ενώνονται και
ψάλλουν όλοι μαζί, με τον Πατριάρχη
επικεφαλής: <<Χριστός γεννάται
δοξάσατε, Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε>>.
Έρχονται Χριστούγεννα. Η Εκκλησία τού
Χριστού προετοιμάζει τα πιστά της τέκνα.
Οι καταβασίες
συνεχίζονται. Ψάλλει ο Πατριάρχης με τούς
Χορούς. Εις τούς αίνους κατέρχεται ο
Πατριάρχης για να πάρη <<καιρό>>. Ο
Χορός ψάλλει μέλος αρχαίον εις ήχον βαρύν:
<<Τον δεσπότην και αρχιερέα ημών,
Κύριε φύλαττε εις πολλά έτη>>.
Διαρκεί όσο και ο <<καιρός>>, η
προσκύνησις των αγίων εικόνων. Και μία
λεπτομέρεια. Ψαλλομένου τού <<τον
δεσπότην>>, ο Πατριάρχης ίσταται
ακίνητος εις τον θρόνο του. Η φράσις δεν
είναι δι’ αυτόν . Είναι
για κάποιον που λείπει. Λείπει εδώ και
πεντακόσια χρόνια. Και ίσως να μη ξανάρθει
ποτέ. Ο Πατριάρχης κατέρχεται μόλις ο
ψάλτης αρχίσει το <<και αρχιερέα ημών>>.
Είτα εισέρχεται εις το άγιον Βήμα δια να ενδυθεί
τα αρχιερατικά του άμφια.
Η δοξολογία
τελειώνει. Ο Πατριάρχης
εξέρχεται μετά των αρχιερέων. Όλοι φορούν
επάνω καλύμαυχα. Μόνο ο Πατριάρχης
φορεί μίτρα και κρατεί ποιμαντορική ράβδο.
Αρχίζει η Θεία Λειτουργία. Σεμνά, ταπεινά,
χωρίς λαρυγγισμούς και μινόρε.
Ο κόσμος πολύς. Η
ομογένεια παρούσα. Φοράει τα καλά της και
προσέρχεται. ‘Ερχονται και οι μαθητές και
μαθήτριες απ’ το γειτονικό Ζωγράφειο
Λύκειο. Με τις στολές τους. Οι
μαθήτριες φορούν ωραίους μπερέδες με ένα Ζ
μπροστά.
Χαίρονται οι
Εικόνες τού μεγαλοπρεπούς ναού. Χαίρεται η
Παναγία μας. Χαίρεται ο Πατριάρχης.
Χαιρόμαστε όλοι. Βλέπουμε ότι ο ναός σιγά
σιγά γεμίζει. Και έξω φυσά Βορριάς. Κρύο
τσουχτερό. Να σου τρυπά τα κόκκαλα. Και όμως
έρχονται.
Η Θεία Λειτουργία
προχωρεί. Με την γνωστή πατριαρχική τάξη .
Μετά την ανάγνωσι
τού Ευαγγελίου ομιλεί ο Σεβασμιώτατος
Μητροπολίτης Σεβαστείας
Δημήτριος. Αναφέρεται στην Παναγία
και τις προσωνυμίες της. Ομιλώ για την Πόλη
που είναι η κατ’ εξοχήν πόλις
της Παναγίας, για το ότι είναι η
παρηγοριά και η ελπίδα της ομογενείας. για
την αγία πίστη μας που πρέπει να
μεταφράζεται σε αγία ζωή, για τον δυτικό
πολιτισμό και τα αδιέξοδά του. για την
Ορθοδοξία που δίδει διεξόδους στο άγχος.
για την μετά Θεού θεοί, την Θεοτόκον που
βοηθεί όσους την επικαλούνται, για την
βεβαία ελπίδα καλυτέρων ημερών για την
ομογένεια.
Λόγος μεστός, λιτός,
σύντομος, περιεκτικός όμως ενός ιεράρχου
τού θρόνου. Κατόπιν ο
Πατριάρχης προσφέρει την αναίμακτο
Ιερουργία υπέρ των ιδίων αμαρτημάτων και
των τού λαού αγνοημάτων. Υπέρ τής αγίας
Καθολικής Εκκλησίας. Υπέρ των προσφιλών
τέκνων τής Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής
Κωνσταντινουπόλεως. Υπέρ πάντων και
πασών. Κοινωνούν αρκετοί από τα τίμια χέρια
του. Στο τέλος όλοι παίρνουν αντίδωρο απ’
τον Πατριάρχη.
Τελειώσαμε; Όχι
ακόμη. Υπάρχει και η Παρακειμένη αίθουσα.
Άρτι ανακαινισθείσα. Βαψίματα, καθίσματα,
πολυθρόνες, πολύφωτα, όλα καινούργια.
Γεμάτη η αίθουσα. Πολλοί οι όρθιοι. Παρόντες
ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Ιωάννης
Μαγγριώτης και ο Γενικός Πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη
Παναγιώτης Καλογερόπουλος.
Ομιλεί πρώτος ο
Αρχιερατικός προϊστάμενος Σταυροδρομίου
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Τρανουπόλεως
Γερμανός. Αναφέρεται κατ’ αρχάς στην
Παναγία που τόσον τιμά η ομογένεια. Είναι το
στολίδι της κάθε Εκκλησίας στην Πόλη. Σ’
όλες τις εικόνες της λέγει
χαρακτηριστικά, τα
χέρια της Παναγίας είναι μούσκεμα από τα
δάκρυα τής πονεμένης ομογενείας. Είναι η
μόνη παρηγοριά των Χριστιανών τής Πόλης.
Ευχαριστώ τον
Πατριάρχη γιατί και εφέτος ηυδόκησε να
προσέλθη και να λαμπρύνει δια τής παρουσίας
του την εορτή. Αναφέρεται δι’ ολίγων στην
εργώδη προσπάθεια τής Εφοροεπιτροπής για
τα έργα στον Ναό, την αίθουσα, το επισκοπείο,
που και αυτό ανεκαινίσθη. Μετά λαμβάνει τον
λόγον ο πρόεδρος τής Εφοροεπιτροπής Ιατρός
κ. Γεώργιος Πετρίδης.
Αναφέρεται
λεπτομερέστερα στα έργα που γίνονται εν
μέσω πολλών αντιξοοτήτων και κυρίως λόγω
τής οικτράς οικονομικής καταστάσεως τής
χώρας. και όμως έργα γίνονται. και θα γίνουν
κατά το επιόν έτος. ‘Οπως ο εσωτερικός
ανακαινισμός του Ναού. Ο εξωτερικός έγινε
ήδη προ δύο ετών.
Εγείρεται ο
Πατριάρχης. Εκφράζει την χαρά του για την
επίσκεψη του αυτή στην μεγαλώνυμο
κοινότητα Σταυροδρομίου
και την ευαρέσκειά του προς τον άγιο Τρανουπόλεως
και την Εφοροεπιτροπή
για τα έργα που πραγματοποίησαν κατά το παριππεύον
έτος. Και συνεχίζει, η Παναγία
υπακούσασα εις το θέλημα τού Θεού
μακαρίζεται εις πάσας τας γενεάς. Είναι πρότυπο
προσανατολισμού. Οσάκις τίθενται ενώπιόν
μας διλήμματα επιλογής μεταξύ θείου
θελήματος και συμφέροντος ανθρωπίνου,
πρέπει να προκρίνωμεν το πρώτον. Διότι η
έκβασίς του αποδεικνύει ότι το θέλημα του
Θεού είναι το όντως συμφέρον μας. ‘Ισως τα
αγαθά αποτελέσματα αργούν αλλ’ έρχονται.
δια τούτο και η υποταγή της εις το θέλημα
του Θεού είναι πρότυμον δι’ ημάς εκουσίας
και μετά χαράς υπακοής εις το θέλημά του.
Κατόπιν έλαβε τον
λόγον Πατριαρχική προτροπή ο Υφυπουργός κ. Μαγγριώτης.
Εξήρε ούτος την προσωπικότητα του Πατριάρχου.
Δήλωσαν ότι η Ελληνική Κυβέρνησις θα
στέκεται παρά το πλευρό του Πατριαρχείου
και της ομογενείας και έτερα παρεμφερή. Ας
ελπίσωμεν ότι δεν είναι πομφόλυγας αλλά
λόγοι υπεύθυνοι, υπευθύνου υπουργού,
υπευθύνου κυβερνήσεως.
Έρχονται και τα
κεράσματα. Άφθονα. Μπερεκέτια Πολίτικα.
και αι προσφέρουσαι κυρίαι να σε σκλαβώνουν
με την ευγένειά τους.
Περί ώραν 2αν μ.μ. Ο
Πατριάρχης ανεχώρησε μετά της τιμίας συνοδείας
Αυτού. Αναχώρησε και ο γράφων... μετά τη συνοδείας
αυτού δια Μπαλίκ Παζάρ
να αγοράση Τουρσιά και λακέρδα. Περιχαρής
γιατί στα νειάτα του γνώρισε την <<ωραία
του Πέρα>> και στα γεράματά του έζησε
τα ωραία του Πέρα.
Αρχιμ. Δοσίθεος
Ο
αειδίνητος Βόσπορος γιορτάζει
Μια
ευγενική ψυχή που πολύ σέβεται τον θεσμό
και αγαπά όσον ολίγοι τον Πατριάρχη κάτι
ετοιμάζει. <<Ετοιμάζω, μου λέγει μια
έκπληξι για την συμπλήρωσι δεκαετίας από
της εκλογής του <<παππού>>
εις οικουμενικόν Πατριάρχην.
Ξέρω ότι δεν θα κάμη γιορτές και πανηγύρια,
μα εγώ κάτι θα κάμω. Και θα ξεκινήσω πρώτα απ’
την Πόλι>>.
Αυτά
πριν από δυο μήνες περίπου. Ήλθεν
η ώρα και το <<τάμα>>
εκπληρώνεται. Μια υπέροχη έκθεσις
διακοσίων εγχρώμων φωτογραφιών σε μεγάλο
μέγεθος, στο Χίλτον της Πόλης. ‘Ολες από τις
περιοδείες του Πατριάρχη ανά τον κόσμο. Ο
Οικουμενικός Πατριάρχης συναντά την
Οικουμένη. Ταξιδεύει για να την συναντήση.
Φωτογραφίες
από ώρες εκτενούς προσευχής σε πανίερα και
πάνσεπτα προσκυνήματα, υπέρ "ευσταθείας
των αγίων του Θεού Εκκλησιών, υπέρ
καταστάσεως του σύμπαντος κόσμου".
Φωτογραφίες σε θάλασσες και βουνά. Στην
αγαπημένη Ίμβρο, στην μακρινή Άπω Ανατολή.
Φωτογραφίες με προκαθημένους των κατά
τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, με
θρησκευτικές και πολιτικές προσωπικότητες.
Αλλά και με νήπια παππάζοντα, με ανθρώπους του
μόχθου και τής Βιοπάλης, με τον λαό του Θεού τον ευλογημένο και πολυαγαπημένο.
Ακόμη
με αρνάκια στην αγκαλιά, πάνω σε υποζύγια
ανηφορίζοντας στους «απορρώγας και
αλικτύπους» βράχους της Ίμβρου, με
κατάλευκα περιστέρια, σύμβολα καταλλαγής
και ειρήνης.
Δέκα
χρόνια αγώνων και αγωνίας για την
επισύστασι της Εκκλησίας. Δέκα χρόνια
ευτυχισμένων στιγμών που μετά βίας
καλύπτουν ώρες πολλές στεναγμών αλαλήτων,
πικρών, κινδύνων εκ γένους, κινδύνων εν
ψευδαδέλφοις.
Δέκα
χρόνια έργου που δεν χωρεί σε διακόσιες
φωτογραφίες ούτε και σε χιλιάδες άλλες, αλλ’
ούτε και σε μια κόλλα χαρτιού...
17
Νοεμβρίου Σάββατο
πρός εσπέραν. Φυσά θρακίας, ξεροβόρι. Το
θερμόμετρο όλο και πέφτει. Ο ουρανός
μελαμβαφής, ο Βόσπορος κελενός. Και όμως! Η
ομογένεια συγκεντρώνεται. Η αίθουσα στον
ένατο όροφο του ξενοδοχείου γεμίζει. Και
από αλλοεθνείς. Παρ’ όλο που είναι η πρώτη
ημέρα του ραμαζανίου.
Ο
χώρος είναι υποβλητικός. ‘Ενας τεράστιος
τρούλλος στη μέση σε ρυθμό οθωμανικό και
γύρω οι φωτογραφίες, προσεχτικά βαλμένες,
αριθμημένες.
Έρχεται
και ο Πατριάρχης. Κόβει
την κορδέλλα. Τον καλοσωρίζει ο υπεύθυνος
της διοργανώσεως, ο πρόεδρος του Συνδέσμου
αποφοίτων του Ζωγραφείου Λυκείου, ο κ. Λάκης
Βίγκας. Λίγα λόγια, λιτά, μεστά σε τρεις
γλώσσες. Στα Ελληνικά στα αγγλικά, στα
τουρκικά.
Ομιλεί
και ο φωτογράφος. Δυο μόνον λόγια
ευχαριστίας για την τιμή που του έκαμε ο
Πατριάρχης να έλθη. Λίγα τα λόγια του μα
αμέτρητη η αγάπη του.
Ομιλεί
και ο Πατριάρχης. Ευχαριστεί όλους και για
όλα. Δηλώνει ότι δεν είναι απλώς
συγκινημένος αλλά συντετριμένος. ‘Ηταν
κάτι που ούτε καν φανταζόταν. Αναφέρεται
στην δεκαετία που πέρασε. Στους
οραματισμούς του, στις προσδοκίες του.
Ομιλεί για αγάπη και ειρήνη. Θρησκεία που
για έμβλημά της έχει το μίσος δεν είναι
θρησκεία, λέγει. Λέγει προσέτι ότι όλες οι
προσπάθειες της Μεγάλης του Χριστού
Εκκλησίας εις εν κατατείνουν. Στην εδραίωσι
της ειρήνης και της κατανοήσεως ανάμεσα σε
λαούς και θρησκείες.
Υπενθυμίζει
ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι ένα
άθροισμα τοπικών Εκκλησιών αλλά η μία, αγία,
αποστολική και καθολική εκκλησία του
Χριστού. Ευχαριστεί θερμώς τον πιστό του
ακόλουθο σε όλες του τις επίπονες
περιοδείες ανά τον κόσμο. Αυτόν που έχει
τραβήξει χιλιάδες φωτογραφίες γράφοντας με
τρόπο μοναδικό την σύγχρονη εκκλησιαστική
ιστορία. Αυτόν που κάνει την στιγμή
αιωνιότητα. Τον φωτογράφο και δημοσιογράφο Νικόλαο
Μαγγίνα.
Αυτόν
που είχε κάνει το <<τάμα>>.
Αυτόν που είχε υποσχεθεί την έκπληξι. Το
έκαμε, και το πέτυχε πέρα για πέρα. Απολύτως.
Και
την ώρα που ο Πατριάρχης και οι λοιποί
περιώδευαν μέσα στο χρόνο μιας δεκαετίας
έρριξα μια ματιά προς τον Βόσπορο. Από ψηλά.
Χιλιάδες φώτα έλαμπαν κι’ απ’ τις δυο
ακτές του αειδινήτου
Βοσπόρου. Νόμισα
προς στιγμήν πως άναψαν γι’ αυτή και μόνο
την σεμνή τελετή. Και αισθάνθηκα
μέσα μου κάτι παράξενο.
Ο
φιδωτός ο Βόσπορος γιόρταζε μαζί μας.
Σ’
ευχαριστούμε όλοι και για όλα από καρδιάς
φίλε Νίκο Μαγγίνα
- Αρχιμανδρίτης Δοσίθεος,
- Ηγούμενος
Μονής Τατάρνης
- 21.11.2001
και
Αιγίνης τον έφορον...
9
Νοεμβρίου. Εορτάζει ο Άγιος του Εικοστού
αιώνος, ο Άγιος Νεκτάριος.
Η Ελλάς όλη πανηγυρίζει. Στην Αίγινα, στην
Κρήτη, στο Καρπενήσι. Παντού. Και έξω. Στην
Ευρώπη, στην Αμερική, στην Αυστραλία.
Όμως
πανηγυρίζει και ένας άλλος τόπος.
Ξεχασμένος από τους πολλούς. Και όμως
αναφέρεται στο τροπάριό του, το απολυτίκιο.
Είναι η πρώτη του λέξις: <<Σηλυβρίας
τον γόνον>>. Το γέννημα της Σηλυβρίας.
Πολλοί δεν γνωρίζουν καν πού βρίσκεται.
Στην Θράκη, στην Ανατολική Θράκη. Απέχει
σαράντα λεπτά με το αυτοκίνητο από την Κωνσταντινούπολη.
Διατηρεί το παληό της όνομα: Silivri.
Σηλύβρια. Πολλοί απ’ τους νεοέλληνες
σταματούν εκεί πηγαίνοντας για την Πόλι για
να φάνε γιαούρτι. Φημισμένο απ’ τα παληά
χρόνια. Γιαούρτι Σηλυβρίας. Το γιαούρτι το
ξέρουν. Δεν ξέρουν όμως ότι η Σηλύβρια ήταν
φημισμένη για το πανηγύρι της Παναγίας
Σηλυβριανής που κρατούσε ένα μήνα.
Ούτε για το ότι είναι η πατρίδα του Αγίου
Νεκταρίου.
Αλλά
πώς πανηγυρίζει αυτή η πόλις, όταν οι
Χριστιανοί της κάτοικοι έφυγαν για την
Ελλάδα μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών;
Υπάρχουν
αλλού Χριστιανοί, που ενδιαφέρονται, που
πονούν τους Αγίους. Οι Ρωμηοί τής Πόλης.
Αυτοί οι ολίγοι, αυτοί οι λησμονημένοι
γέμισαν τρία λεωφορεία και επορεύθησαν
εκεί, στην Σηλυβρία για να εορτάσουν την
μνήμη του Αγίου, για να πανηγυρίσουν. Δύο
λεωφορεία ξεκινούν από την πλατεία Ταξίμ.
Ένα άλλο απ’ την Εκκλησία του Αγίου Κων/νου
Υψωμαθείων.
Επί
κεφαλής των προσκυνητών, εμπνευστής και
οραματιστής ο Σεβ. Μητροπολίτης Σελευκείας
Κύριλλος. Συνακόλουθοί του οι
φιλόσιοι και φιλάγιοι Μητροπολίται Κολωνείας
Γαβριήλ και Θεοδωρουπόλεως
Γερμανός. Συμπροσκυνηταί πρόθυμοι
οι εξ Ιεροσολύμων αρχιεπίσκοπος Ιόπης
Δαμασκηνός μετά του Αρχιμανδρίτου
Θεοκτίστου και του εν
Κωνσταντινουπόλει Εξάρχου του Παναγίου
Τάφου Αρχιμανδρίτου Φωτίου.
Σύνολον
εκατόν εννέα (109) προσκυνηταί!
Ωραία.
Καλά πάνε, αλλά πού θα σταματήσουν; Πού θα
λειτουργήσουν;. Τι θα βρουν εκεί που θα πάνε;
Οι Εκκλησίες δεν υπάρχουν πια. Ο χρόνος, η
εγκατάλειψις, η μισαλλοδοξία σε χρόνια
ζοφερά τις κατέστρεψαν όλες.
Όλα
όμως είναι τακτοποιημένα. Με ένα τηλεφώνημα
του αγίου Σελευκείας. Σε ποιόν; Στον δήμαρχο
τής Πόλεως, τον κύριο Selami
Deirmenci.
Υπάρχει
ακόμη η κινστέρνα, η δεξαμενή Αλεξίου του Απόκαυκου.
Κινστέρνα με κολώνες σαν εκκλησία. Πάνω από
την κινστέρνα αυτή ήταν χτισμένη η Εκκλησία
του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Δεν
υπάρχει πια.
Αυτός
λοιπόν ο Δήμαρχος έστειλε και καθάρισε τον
χώρο, έφερε εκατό καρέκλες, εξησφάλισε τρία
τραπέζια για Αγία Τράπεζα, προσκομιδή και
διακονικό. Ετοίμασε τα πάντα. Ακόμη και
αστυνομικούς έστειλε για την τάξι.
Έως
ότου φθάσουν στην Πόλι ο άγιος Σελευκείας
ομιλούσε από λεωφορείο σε λεωφορείο για τον
άγιο, για την ζωή του, για τα θαύματά του.
Έφθασαν.
Η υποδοχή ήταν θερμή. Συγκεντρωμένοι πολλοί
κάτοικοι με επικεφαλής αντιπρόσωπο του
δημάρχου χαιρετούσαν εγκαρδίως. <<Hos
geldiniz>>!
Η
θεία Λειτουργία άρχισε στις ένδεκα π.μ.,
ελειτούργησε ο Μητροπολίτης Σελευκείας
Κύριλλος συμπαραστατούμενος υπό του
Μεγάλου Οικονόμου πατρός Μελετίου
Σακκουλίδου και δύο διακόνων, του Φωτίου
και του Στυλιανού. Ο τρίτος των
διακόνων έκαμε χρέη νεωκόρου. Έψαλαν ο π. Νέστωρ
μοναχός Γρηγοριάτης
και οι μοναχές Ευφημία
και Ιουλίττα απ’ το
Σιδηρόκαστρο
που διακονούν στο Μπαλουκλή.
Κατά
την μεγάλη είσοδο ο Σεβασμιώτατος Κύριλλος
εμνημόνευσε των κεκοιμημένων αρχιερέων
Σηλυβρίας και των απανταχού Σηλυβριανών. Εις
το τέλος τής θείας Λειτουργίας εγένετο η
λιτάνευσι. Εντός του χώρου τής κινστέρνας
τής Εικόνος του Αγίου Νεκταρίου ψαλλομένου του
Απολυτικίου <<Σηλυβρίας
τον γόνον>>. Μετά
την απόλυσι απήλθον πάντες εις το πάρκο
οπού ευρίσκετο το πάλαι ο Ναός του Γενεσίου
τής Θεοτόκου και η Ιερά
θαυματουργός Εικών τής Παναγίας
Σηλυβριανής. ‘Εψαλαν το απολυτίκιό
της <<η γέννησίς σου Θεοτόκε, χαράν
εμήνυσε πάση τη οικουμένη>>. Κατόπιν
επηκολούθησεν επίσκεψις - προσκύνημα στον
χώρο όπου υπήρχεν η οικία του Αγίου
Νεκταρίου. ‘Εχουν ήδη διανοιχθή τα
θεμέλια και θα αρχίση η ανοικοδόμησις βάσει
σχεδίου βασιζομένου εις παλαιάς
φωτογραφίας τής οικίας.
Γίνεται
προσπάθεια συγκεντρώσεως του
αναγκαιούντος ποσού. Προς τούτο συνεστήθη
επιτροπή υπό την προεδρίαν του
Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σελευκείας
Κυρίλλου. Πάντες ελπίζουν ότι οι απανταχού
τής γης τιμώντες τον άγιον θα έλθουν αρωγοί
εις αυτό το ιερόν έργον. Μετά
από ένα γύρο στα σπίτια τής παλαιάς πόλεως
παρετέθη γεύμα εις το εστιατόριον ΟΝΑΥ.
Εις αυτό παρεκάθισεν και ο δήμαρχος
Σηλυβρίας.Ηγέρθη
πρόποσις ευχαριστήριος υπό του αγίου
Σελευκείας. Ηυχαρίστησε τον δήμαρχο και τας
λοιπάς αρχάς δια την φιλοξενίαν. Επεράτωσε
με ευχαριστία προς τον Θεόν δια το
προσκύνημα και υπενθύμισε το χρέος των
Χριστιανών να μη λησμονούν ποτέ τον ‘Αγιο.
Έδωσε
αναμνηστικά δώρα εις τον δήμαρχον και την
συνοδία του. Το
γεύμα συνεχίσθηκε με ελληνική μουσική μέσα
σε ευχάριστη ατμόσφαιρα. Πάντες
περιχαρείς και γεμάτοι από εμπειρίες
πνευματικές και με τις πλουσιοπάροχες
ευλογίες του αγίου επέστρεψαν <<οίκαδε>>.
Εύγε
εις τους πρωτοστατήσαντας. Εύγε εις τους
μετασχόντας. Ξεκίνησαν πριν τέσσερα χρόνια
με μία δέησι. Η δέησις τον άλλο χρόνο έγινε
αρτοκλασία. Και η αρτοκλασία στον τρίτο
χρόνο έγινε θεία Λειτουργία. Και εφέτος
είναι η δεύτερη θεία Λειτουργία που γίνεται
για τής Σηλυβρίας, τον γόνον, στη Σηλύβρια.
Ας
ευχηθούμε να
συνεχισθή για πάντα. Το ευχόμεθα το θέλει
και ο ‘Αγιος. Και το απέδειξε με το μεγάλο
του θαύμα. Γιατί θαύμα μέγα
δεν είναι να γίνεται θεία Λειτουργία κατά
την μνήμη του στην Σηλύβρια;
Αρχιμ.
Δοσίθεος
21.11.2001
Και φέτος αξιωθήκαμε,
μία μικρή ομάδα προσκυνητών υπό τον άγιον Σελευκείας κον Κύριλλο,
να τελέσουμε την Θεία Λειτουργία στην κρύπτη της Αγίας Θέκλας, κοντά στην
Σελεύκειαν, στις 24
Σεπτεμβρίου ημερομηνία κατά την οποία η μνήμη της εορτάζεται.
Η κρύπτη σκαμμένη
βαθειά μέσα στον βράχο είναι πραγματικά υποβλητική. Επάνω από αυτήν
βρίσκονται τα υπολείματα μιας μεγάλης βασιλικής κτισμένης τον 5ον αιώνα. Για
κάθε ένα γεγονός θα μπορούσε να χαρακτηρισθή μέγα,όταν μετά απο τόσους
αιώνες προσέρχονται χριστιανοί να τιμήσουν την μνήμην της πρώτης μαθήτριας
του αποστόλου Παύλου, της πρωτοάθλου Θέκλας όπως αναφέρεται στο απολυτίκιον
της.
Το τοπίο φαντάζει έξοχο, καθώς η κρύπτη βρίσκεται ψηλά επάνω από
την σημερινή πόλη της Σελεύκειας, σ' ένα λόφο που νομίζεις ότι εποπτεύει την
απεραντοσύνη του πελάγους. Το ταξείδι μας ακολούθως εσυνεχίσθηκε
νοτιοανατολικά προς την φημισμένη και ιστορική Αντιόχεια, όπου στον
ανακαινισμένο πλέον και λαμπρότατο Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων ευτυχήσαμε,
ημέρα Κυριακή, να μετάσχουμε μαζί με τους πιστούς της πόλης αυτής στην Θεία
Λειτουργία. Οι άνθρωποι μας φιλοξένησαν με μεγάλη προθυμία. Ο μελωδικώτατος
χορός των ψαλτών έψαλλε εκτός από αραβικά και στα ελληνικά. Αργότερα μας
παρέθεσαν γεύμα σε κέντρο της πόλης, με θαυμάσια φαγητά που είχαν ετοιμάσει
οι γυναίκες της κοινότητας των χριστιανών της Αντιόχειας.
Η
συγκίνησις ήταν εμφανής. Μας αγκάλιασαν και μας περιέβαλαν με αισθήματα και
πνεύμα ανυπόκριτης αδελφοσύνης και αγάπης εν Χριστώ,πνεύμα που ένοιωθες ότι
δεν αφορούσε ένα περιορισμένο κύκλο ανθρώπων αλλά θα έλεγες ότι εκτεινόταν
προς όλους, ομοθρήσκους και αλλοθρήσκους όπου κι αν βρίσκονταν, την στιγμή
ακριβώς που ο κόσμος κυριαρχείται ξανά από την αδίστακτη βία και το φονικό
μίσος.Οι Χριστιανοί τής τόσο ωραίας πόλης της Αντιόχειας, εξακολουθούν απο
τους πρώτους χρόνους να υψώνουν τον φωταγωγούντα Σταυρό του Χριστού και να
μας μεταφέρουν ειρήνη και πραότητα Χριστού.
Η
περιοδεία μας περιελάμβανε και άλλα πολλά μέρη με χριστιανικά μνημεία,όπως
την κωμόπολη της Σύλλης κοντά στο Ικόνιο.Εκεί στόν Ναό Αρχαγγέλου Μιχαήλ,
ανεγερθέντος από την Αγία Ελενη, εψάλλαμε τον Εσπερινό. Μετά από πόσα άραγε
χρόνια από τον τελευταίο Εσπερινό ακούστηκε και πάλι ο Εσπερινός στον Ναό
αυτό;
Σημασία
πάντως δεν έχει τόσο το τί ακριβώς επισκέπτεται και βλέπει κανείς στην
περιήγηση του - και εδώ θα πρέπει να επαινεθή η σημαντικότατη προσπάθεια
παραγόντων και των αρχών να αναστηλώσουν κατά τον καλύτερο τρόπον τις
ερειπωμένες εκκλησίες -όσον σημασία έχει το τί αποκομίζει κάποιος από ένα
τέτοιο ταξείδι.Και το τί αποκομίζει το βρίσκει πολλές φορές στα απρόοπτα και
τα μικρά που τυχαίνουν με τον οποιονδήποτε τρόπο μπροστά του.
Οπως
στον πάμπτωχο οικισμό της Σύλλης εκείνο το σούρουπο, όταν ένας από εμάς
ερώτησε ένα αγοράκι, ανάμεσα στα τόσα που είχαν καρφώσει τα μάτια τους επάνω
μας και που μόλις εγύριζε από το σχολείο, τι του είχε βάλει η μάνα του στην
τσάντα του να κολατσίση,εκείνο χαμηλώνοντας το κεφάλι, ντροπαλά αποκρίθηκε
<< Ο,ΤΙ ΜΑΣ ΕΔΩΣΕ Ο ΘΕΟΣ >> Αναρωτιέμαι πόσα
παιδιά στον λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο αλλά και στην Ελλάδα μπορούν να
διανοηθούν να πουν κάτι παρόμοιο.
| |
|