|
 
| |
-
-
ELLİNİKOS
FİLOLOYİKOS SİLLOGOS
-
KONSTANTİNOUPOLEOS
-
(Helen Filoloji Derneği)
-
-
Islahat Fermanı'nın ilanından
(1856) sonra, Osmanlı İmparatorluğu'na mensup çeşitli cemaatlere tanınan
özgürlük ve haklar sonucu, İstanbul'da yaşayan Rum topluluğu, peş peşe
Dernekler kurar. 1861'de kurulan Elinikos Filoloyikos Silogos o yıllarda
yaşanan bu yoğun kültür hareketinin öncüsü olur.
-
Derneğin çekirdeğini, Mekteb-i
Tıbbiye ve saray hekimlerinden Spiridon Mavroyeni Paşa'nın
Büyükparmakkapı'daki evinde düzenlenen toplantılara katılan aydınlar
oluşturur. Tanınmış hekim ve edebiyatçı İraklis Vasiadis'in
öncülüğündeki bu toplantılar, Mekteb-i Tıbbiye hocalarından Ksenofan
Zografos, K. Kaliadis, avukat Yiannis Zografos, hekim
Aleksandros Zoiros Paşa'nın da katılımıyla fıkir hareketinden pratiğe
dökülür. Derneğin tüzüğü devrin sanat
ve bilim adamları tarafından tartışılıp onaylanır. 17 Nisan 1861'de yirmi
değişik meslekten Rum aydınının katılımıyla kuruluş gerçekleşir.
-
Dernek binası, Hacı Yorgo
Kostandinis' in evi olarak bilinen ve günümüzde Yunan Konsolosluğu'nun
bulunduğu binadır. En yaşlı üye
sıfatıyla Stefanos Karateodori Paşa Başkan seçilir. Derneğin amacı
okur yazarlığın yayılması, bilim ve edebiyatın gelişmesidir.
-
Dernek 1863'te bir kitaplık kurmak
amacıyla üyelerine kitap bağışı çağrısında bulunur.
Ayrıca iki ayda bir yayımlanan bir dergi
çıkarmayı amaçlar. Derginin sorumluluğunu Stavraki Aristarki
üstlenir. Kitaplıkla birlikte düzenlenen okuma salonunda her gün İstanbul,
İzmir ve Atina'da yayımlanan gazeteleri okumak mümkündür.
-
Silogos'un ilk yıllarında 1.900 ciltlik bir
kütüphane oluşur. İçinde elyazması nadide eserlerin de bulunduğu bu önemli
kitaplık ve arşiv, 25 Mayıs
1870 Beyoğlu yangınında kül olur. 1873'te
üyelerinin girişimiyle Galatasaray'da Silogos Sokağı'nda kendi
binasına taşınır ve 1923'e kadar kültür faaliyetini sürdürür.
-
1871'de Dernek tüzüğünde
değişiklik yapılır ve Silogos, Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yaşayan
Ortodoks Rum toplumunun kültür çalışmalarının koordinatörlüğünü üstlenir.
Anadolu'da Rum nüfusun da yaşadığı
köy ve kasabalarda okul seferberliği başlatılır. Okullara öğretmen, kitap,
araç gereç yollanır; kitaplıklar kurulur.
-
Köy okullarındaki
öğretmenlerin eğitimini de Silogos üstlenir.
Okur yazarlığı yaygınlaştırmak için her
türlü yardım sağlanır. Satın alınan eski ve değerli kitaplara ilaveten
özel kitaplık bağışlarıyla kitap sayısı 1910'da 18.000'e,1922-1923'te
ise 28.000 kitap ve 183 değerli elyazmasına ulaşır. Kuruluşundan beri
üyelerine yıllarca bilim ve edebiyat alanında çeşitli seminer ve
konferanslar veren Dernek, 1918'de ilk kez aktif politikaya karışır ve
Yunanistan Başbakanı Elefterios Venizelos'u ebedi başkan seçer.
Cumhuriyet'in ilanından sonra Dernek kapatılır. Hükumet mal varlığına el
koyar, arşiv ve kitaplık, elyazmalarıyla birlikte Ankara'ya gönderilir.
 -
-
| |
|
